نگاهی به معماری مسجد حاجی عبدالغفار و ترک های نشسته بر پیکرش

نگاهی به معماری مسجد حاجی عبدالغفار و ترک های نشسته بر پیکرش به گزارش آثارنیوز، اصفهان «زمانی که از معماری ایرانی صحبت می نماییم عموم فقط ترئینات و آمودهای معماری همچون کاشیکاری، گچکاری و غیره را مورد توجه قرار می دهند و طراحی معماری کمتر مورد توجه قرار می گیرد. هرچند تزئینات هم جزئی از معماری است، اما اصل معماری همان طراحی بنا است و این که بناهای دوره‌ی قاجار ازجمله مسجد حاجی عبدالغفار که کمتر مورد توجه قرار گرفته، به علت نداشتن تزئینات آنچنانی از قبیل کاشیکاری رنگارنگ و کاربندی های متنوع است.»



این را محسن بهزاد می گوید که در قسمت نخست گفت وگویش با ایسنا درباره‌ی «مسجد حاجی عبدالغفار شیرازی سینه پایینی»، به مبحث معماری مساجد و هم موقعیت و مکان این مسجد پرداخت و به نامِ حاجی عبدالغفار در منابع مکتوب و تاریخ شفاهی اشاره نمود.

در بخش دوم گفتگوی ایسنا با این پژوهشگر معماری ایرانی، او ضمن تکمیل صحبت هایش درباره‌ی معماریِ مسجد حاجی عبدالغفار شیرازی سینه پایینی، به این مورد هم اشاره کرده که چرا به علت نشست نامتقارن در بخش شمالی، دیوار جانبیِ این مسجد به همراه جرزهای شمالی آن و لنگه و چشمه تاق ها با کشیده شدن به طرف شمال دارای ترک های گوناگونی شده است.

معماری مسجد حاجی عبد الغفار شیرازی یا کازرونی(اصفهان)


بهزاد که نسل اندرنسلِ او حداقل تا زمان صفویه از معماران و سازندگان و ایجادکنندگان بناهای تاریخی ایران و به ویژه اصفهان بوده اند، اظهار داشت: مسجد حاجی عبدالغفار در زمین با ۱۷ ضلع و ابعاد بیشترین طول ۱۴ متر و کمترین طول ۲۰ سانتی متر و بیشترین قطر ۲۶ متر و زوایای مختلف به مساحت حدود ۲۴۰ مترمربع ساخته شده است. شکل بیرونی مسجد با خطوط کناره معبر منطبق است و مبتنی بر اصل مجاورت و هم منطبق با نظم حاکم بر این بافت در کنار پلاک های دیگر قرارگرفته است. ساختار کلی بنا به شکل مسجد با الگوی فقط شبستان سرپوشیده ستوندار و فاقد عناصر دیگر و فضای باز است و مانند خیلی از شبستان های مساجد اصفهان در زمان قاجار و با بهره گرفتن از معماری شبستان های ستوندار مساجد دوره های پیش از قبیل مسجد جامع عباسی طراحی و ساخته شده است. شبستان ها یادآور آپاداناها یا تالارهای ستون دار دوره های ماد و هخامنشی است. فضاهای سرپوشیده و دارای ستون های یک شکل و موازی و در مساجد جایی است که در آنجا نماز می خوانند. معمار و سازنده‌ی آن، همینطور تاریخ و ساخت بنا بر ما مشخص نیست، چونکه اغلب بناهای قاجاری ازجمله این مسجد برخلاف دوره های قبل فاقد کتیبه است.

او افزود: اما معمار ناشناس دوره‌ی قاجار چنان به طرز ماهرانه ای این شبستان را طراحی و ساخته است که استفاده کنندگان و مراجعان، متوجه ابعاد و ضلع ها و زوایای مختلف زمین نمی شوند و با طراحی ستون های مختلف و منظم و تقسیم فضا به محوطه های کوچک، امکان ادراک کل فضا در این شبستان و احساس غیرمنظم بودنِ عرصه آن وجود ندارد، به نحوی این مساله را پنهان کرده و به قول معماران قدیمی (کار را گونیا کرده)؛ البته شگرد این طراحی بر این نحو بوده که با تشکیل دو زمینه مربع شکل اصلی که هر کدام دارای ۴ ستون سنگی بوده و ایجاد یک چشمه طاق ذوزنقه ای شکل پالنگه طاق های مشترک آن دو را به شکل غیرمحسوس به هم متصل کرده، و برپایه این دو زمینه بقیه‌ی ضلع ها که همان چشمه طاق های مجاور هستند را به شکل گونیا در آورده است و کم و کسری های اضلاع زمینه یا همان قناسی ها را در لنگه طاق های جانبی خرد کرده است، به نحوی که اغلب لنگه طاق های کناری دارای ابعاد مختلف و متفاوت می باشد.
سمت راست: ستون با میان ستون ۸ ضلعی و سرستون در مسجد حاجی عبدالغفار
سمت چپ: پایه ستون با قلمه ۸ ضلعی در مسجد حاجی عبدالغفار

1403/06/01
11:40:35
5.0 / 5
228
تگهای خبر: بنا , تاریخ , زمینه , طراحی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۹ بعلاوه ۳
خبرگزاری آثار تاریخی و گردشگری
asarnews.ir - حقوق مادی و معنوی سایت آثارنیوز محفوظ است

آثارنیوز

خبرگزاری آثار تاریخی و گردشگری