گزارش آثارنیوز؛
بررسی وقایع تاریخی درباره ی ادعاهای امارات بر سر جزایر ایرانی
به گزارش آثارنیوز، مرحوم تکمیل همایون در کتاب خلیج فارس درباره ی ادعاهای واهی شیوخ شارجه و راس الخیمه درباره ی جزایر ایرانی چند سند تاریخی ارائه کرده و نوشته بود: هنوزهم شیوخ خلیج فارس ادعاهای خودرا تکرار می کنند.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه، ناصر تکمیل همایون مورخ، پژوهشگر تاریخ و جامعه شناس روز چهارشنبه ۲۵ آبان ۱۴۰۱ از دنیا رفت. وی در قسمتی از کتاب خلیج فارس از مجموعه کتاب های انتشار یافته توسط دفتر پژوهش های فرهنگی به موضوع ادعای واهی درباره ی جزایر سه گانه پرداخته و در این زمینه نوشته است: اگرچه مسئله بحرین یکسره، در قالب استعمار ساخته خلیج فارس قرار گرفت، اما بازی های امپریالیستی در منطقه هنوز پایان نیافته بود که شیخ شارجه و شیخ رأس الخیمه هر یک به شکلی ادعای حاکمیت و مالکیت بر جزایر سه گانه را مطرح نمودند.
سه جزیره مورد بحث در نزدیکی تنگه هرمز قرار دارند و در دهه های اخیر، درباره ی آنها گفت و گوهای بسیار شده است.
جزیره ابوموسی: این جزیره که بیش از ۱۲ کیلومتر مربع مساحت دارد، در ۷۵ کیلومتری بندر لنگه واقع شده است. بلندترین نقطه آن از دریا (قله کوه حلوا) ۱۱۰ متر است. اگرچه جزیره دارای آب شیرین (چاه) است، اما از بندر لنگه و بندرعباس نیز آب به آن جا حمل می شود. بارندگی در این جزیره بیش از ۱۰۰ میلی متر در سال است و نخل خرما، مرکبات و تعدادی درخت و درختچه جنگلی هم دارد.
جزیره تنب بزرگ: این جزیره ۱۱ کیلومتر مربع مساحت دارد و فاصله آن تا بندر لنگه ۵۵.۵ کیلومتر است. بلندترین نقطه آن جزیره از دریا ۵۳ متر است. بارش باران در جزیره زیاد چشم گیر نیست و از سال ۱۳۵۲ خورشیدی، چند حلقه چاه آب شیرین در آن حفر شده است.
جزیره تنب کوچک: این جزیره با مساحتی در حدود ۲ کیلومتر مربع، در غرب جزیره تنب بزرگ واقع شده است و ۵۰ کیلومتر با بندر لنگه فاصله دارد. این جزیره دارای آب شرب نیست و بیشتر جنبه راهبردی دارد.
در جزایر ایرانی پرچم انگلستان برافراشته شد که اعتراض شدید ایران و شخص مظفرالدین شاه، را در سالهای ۱۳۲۴-۱۳۲۳ قمری (۵-۱۹۰۴ م) برانگیخت این سه جزیره بر پایه اسناد و مدارک تاریخی هم در عهد باستان و هم در دوره اسلامی، وابسته به ایران و ملوک هرمز و امیران ساحل نشین شمال خلیج فارس بوده است. انگلیسی ها با همان شیوه های استعماری که در بحرین به کار بردند در دوره قاجاریه، در سال ۱۳۰۹ قمری (۱۸۹۱ م)، جزیره ابوموسی و دو جزیره دیگر را اشغال کردند که مورد اعتراض ایران و حاکم نشین بندر لنگه قرار گرفت. سرانجام، حاجی محمد مهدی ملک التجار بوشهری که به حکومت بندرلنگه منصوب شده بود، پرچم ایران را در آن جا برافراشت.
از سال ۱۳۱۶ قمری (۱۸۹۸ م)، زمانی که لرد کرزن با داشتن عنوان «نایب السلطنه هندوستان» مجری اقدامات استعماری انگلستان در خلیج فارس شد، ناوگان بریتانیا وارد خلیج فارس شد و کرانه های جنوبی آنرا تسخیر کرد. در این جزایر ایرانی نیز پرچم انگلستان برافراشته شد که اعتراض شدید ایران و شخص مظفرالدین شاه، را در سالهای ۱۳۲۴-۱۳۲۳ قمری (۵-۱۹۰۴ م) برانگیخت.
از سال ۱۳۰۵ خورشیدی، در پی کوشش های دیپلماتیک ایران، پرچم ایران در این سه جزیره، در اهتزاز بوده است و حاکمان و والیان بندرعباس و بندرلنگه بر آن نظارت داشته اند. با این همه، انگلستان گهگاه مالکیت جزایر یاد شده را به شیخ دست نشانده خود در شارجه یادآوری می کرد.
در دوره ای که دکتر محمد مصدق در مسند وزارت امور خارجه ایران قرار داشت، از حق حاکمیت ملی ایران بر جزایر ایرانی دفاع کرد. وی در خاطرات خود چنین آورده است: «اولین روز ورودم به وزارت خارجه (دوران وزارت در کابینه مستوفی الممالک) میرزا محمد قلی خان منتخب الملک رییس اداره انگلیس نامه ای به من ارائه کرد که سر پرسی لورن وزیر مختار انگلیس به مستوفی الممالک نخست وزیر نوشته و موضوعش این بود که جزایر «ابوموسی» و «شیخ شعیب» واقع در خلیج فارس متعلق به ایران نیست و نظامیان برخلاف حق در آنها دخالت می کنند. رییس الوزراء هم به خط خود در حاشیه نامه نوشته بود، ضبط شود و منتخب الملک از من سوال کرد به این نامه باید جوابی داده شود یا آنرا بلاجواب گذاریم. گفتم پیش از ملاحظه پرونده نمی توانم در این باب نظری اظهار کنم و بعد که پرونده را دیدم و معلوم شد جزایر مزبور ملک غیرقابل تردید ایران است، موضوع را در هیئت وزیران مطرح کردم که در صورت جلسات نوشته شد. سپس به نامه وزیر مختار جواب دادم و چند بار هم با او مذاکرات شفاهی کردم.»
جمله دیگری که دکتر مصدق در پانوشت آورده است نشان دهنده دسیسه های دولت امپریالیستی انگلستان در سرنوشت سیاسی ایران است.
وی چنین می نویسد: «در همان جلسه اول با سر پرسی لورن وارد مذاکره شدم، از اینکه منتخب الملک از ضبط نامه جلوگیری کرده و موضوع را مطرح کرده بود، عصبانی بود و برای او یک خط و نشانی هم کشید.»
پس از کشف نفت در جزیره ابوموسی در سال ۱۹۷۰ م. (۱۳۴۹ ش)، شارجه نیز مدعی حاکمیت و مالکیت این جزیره شد
دکتر مصدق در دوره نخست وزیری خود نیز هیئتی را با یک رزمنا و ایرانی عازم منطقه کرد (۱۳۳۲ /۱۹۵۳ م) که در جزیره ابوموسی با مردم ملاقات و گفتگو کردند البته دولت انگلیس را خوش نیامد. بار دیگر هم در ماه مه (۱۹۶۱ میلادی (۱۳۴۰ شمسی)، یک فروند هلیکوپتر و یک لنج ایرانی گروه دیگری را در جزیره تنب بزرگ پیاده کرد که باردیگر بطور مستقیم و غیر مستقیم، سبب اعتراض وزارت خارجه انگلستان و شیخ های رأس الخیمه شد.
شیخ شارجه به تحریک انگلیس ها و تعلیمات استعماری، در گوشه ای از جزیره ابوموسی اسکله ای با نصب چراغ دریایی ایجاد کرد و بعد از تولید برق و برخورداری از خاک سرخ جزیره، ادعای حاکمیت خودرا ظاهر ساخت که با اعتراض ایران روبرو شد و این امر تا طرح جدایی بحرین ادامه یافت. سرانجام بعد از به انتها رسیدن قضیه در نهم آذرماه ۱۳۵۰ خورشیدی، امیرعباس هویدا نخست وزیر وقت ایران در حضور نمایندگان مجلس تصریح کرد که «پس از ۸۰ سال در نتیجه گفتگوهای دراز و پیگیر با دولت انگلستان، بار دیگر جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک تحت سلطه ایران قرار گرفت».
شادروان مرتضی اسعدی آورده است: «در سال ۱۹۷۱ م. (۱۳۵۰ ش.) ایران پس از واگذاری تعیین تکلیف بحرین به سازمان ملل سه جزیره ایرانی دهانه تنگه هرمز، یعنی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، را تصرف کرد. تصرف ابوموسی، که در آن هنگام فقط ۳۰۰ نفر جمعیت داشت، موکول به توافقی با شیخ شارجه بود که بنابر آن شاه ایران می پذیرفت تا آن زمان که عوائد نفتی شیخ شارجه از محل نفت کشف شده در این جزیره سالانه به سه میلیون پوند نرسیده، ایران هر ساله ۱.۵ میلیون پوند به آن امارات کمک نماید. ولی در مورد جزایر تنب بزرگ و کوچک، که یکی از آنها خالی از سکنه بود و دیگری تنها ۱۰۰ نفر جمعیت داشت، رأس الخیمه کماکان ادعای حاکمیت و مالکیت داشت. بعد از کشف نفت در جزیره ابوموسی در سال ۱۹۷۰ م. (۱۳۴۹ ش)، شارجه نیز مدعی حاکمیت و مالکیت این جزیره شد، ولی با توافقی که در سال ۱۹۷۱ (۱۳۵۰ ش.)، در مورد تقسیم عوائد نفتی حاصله از جزیره ابوموسی میان ایران و شارجه حاصل شد، شارجه از ادعای خود دست برداشت.»
از آن زمان تا حالا هنوز هم تعدادی از شیخ نشین های خلیج فارس گاهی ادعاهای خودرا نسبت به جزیره ابوموسی تکرار می کنند و بجای همکاری و هماهنگی در اداره این دریای بزرگ و ایجاد مودت و دوستی، در چنبر توطئه های سیاستگری قدرت های جهانی قرار می گیرند.
منبع: آثارنیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب