عشق و دلدادگی، جان دوباره به هنر زری بافی داد
به گزارش آثارنیوز رنج و هنر در چهره اش موج می زند، با عشق و دلدادگی شعله های كم فروغ هنری كه با آن در آمیخت جان دوباره داد، سالهاست با مشقت های فراوان نقش های زندگی می زند بی بدیل، می گوید هنرهای صنایع دستی سودآور، اشتغالزا، اقتصادی می باشد كه متاسفانه این مهم هنوز به باور نرسیده است.
به گزارش آثارنیوز به نقل از ایرنا، در حجره كارش می توان عشق به كار را آموخت و عبور از گذرگاه سخت روزگارش را فهمید، با چرخ زری بافی اش چندین دهه است نقش ها می زند ماندگار، چین های صورتش دردهای رفته بر هنرش را باز می گوید، وقتی با او گپ می زنی مثل این كه تاریخ هنرهای دستی را می خوانی.
تاكید می كند نباید با بی توجهی فاتحه هنرهای صنایع دستی را خواند، حراج بی تقاوتی به این هنرها ظلمی بزرگی است بر تاریخ و فرهنگ و داشته های این سرزمین كهن هنر خیز.
حمایت را تنها مرهمی می داند كه صنایع دستی به او نیاز دارد تا زخم های كهنه بی رونقی شان را التیام بخشند و احیا شوند.
به تاكید وی باید این مهم كه هنر نزد ایرانی ها است و بس در جامعه بخصوص در مدیریتهای مربوط به باور تبدیل گردد، هنرمندان صنایع دستی نباید وعده های امروز و فردا برای شكوفایی هنرها را ببینند.
این بخشی از دلواژه های استاد شمسعلی است كه می گوید زخم از هنر همیشه به صاحب هنر می رسد و باآنكه خوشحال است كه سالیان دراز توانسته هنر زری بافی را از انقراض نجات دهد اما افسوس می خورد كه به قول آن شاعر زمانه بی هنری می خرد زمان هنر نیست.
'زری بافی'، هنری با قدمت چندین هزار ساله است كه هویت و نمود ایران را از دوران هخامنشیان در خیلی از نقوش برجسته تخت جمشید، شوش و حتی پاسارگاد تا لباس شاهنشاهان و درباریان نشان داده است.
زری یعنی پارچه ساخته شده از زر (طلا) و زربفت، پارچه ای ظریف و بسیار گران بهاست كه چله یا تار آن از ابریشم خالص است و پودهای آن ابریشم رنگی و یكی از پودها، نخ گلابتون است كه می تواند زرین یا سیمین باشد.
این هنر بدلیل آكادمیك نبودن، نبود دسترسی به مواد اولیه مرغوب، نبود شرایط آموزش و انتقال هنر از استادان به جوانان و همینطور حمایت های كافی در بدترین شرایط به سر می برد و آرام آرام در حال فراموشی بود.
اما در سالیان اخیر با توجه ویژه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و به همت استاد پیشكسوت زری بافی، شمسعلی، این هنر در اصفهان جانی دوباره گرفت.
این استاد در خانه تاریخی شیخ الاسلام واقع در چهارراه تختی اصفهان كارگاهی برای احیا هنر زری بافی دایر كرد و سالهاست تلاش دارد كه این هنر را به شاگردانش بیاموزد تا نكند روزی كه خدای نكرده او نباشد آن هنر هم...
**مهدی شمسعلی، احیاگر زری بافی
در خانه تاریخی شیخ الاسلام كه قدمت و سابقه آن، ارزش هنرهای دستی و هنرمندان ساكن آنرا صدچندان می كند، كارگاهی می بینی كه كهنه كاری روی و موی سپید با چشمانی به زلالی آفتاب در قابی شیشه ای به ظاهر خسته اما پرتوان، به كوشش برای ماندگاری صنعتی منحصر به دیارش می كوشد.
شمسعلی' هنرمند 68 ساله اهل و ساكن اصفهان كه از هشت سالگی با عشق و علاقه در محضر 'حسن شمسعلی' پدر و استاد خود به وادی فراگیری صنایع دستی بخصوص هنر زری بافی یا زربافت وارد شده است همچنان استوار و با دلی پرامید به احیاگری این هنر می پردازد.
او در حالیكه مشغول آموزش تعداد معدودی از هنرجویان این رشته بود، چشمان خسته ولی امیدوار خویش را رو به سمت ما كرد و اظهار داشت: از 9 سالگی، كار با دستگاه زری بافی را شروع كردم درست در زمانی كه دوران بازی های كودكانه ام بود، شاید در ابتدا برایم گذشتن از بازی در كوچه و با همبازی هایم سخت بود ولی بعدها فهمیدم كه با یادگیری این هنر به جایگاهی پرارزش در تاریخ رسیده ام.
وی از پدر و استادش با احترام بسیاری یاد می كند كه او بیشتر از پنج دهه از عمر خویش را صرف تولید و آموزش این هنر كرده است.
این هنرمند بعد از به انتها رسیدن دوره خدمت سربازی در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان به تدریس زری بافی مشغول شد و مدت 30 سال به تربیت شاگردان و هنرجویان در رشته زری بافی پرداخت.
وی با سابقه نیم قرن فعالیت در راه آموزش، احیا و حفظ این رشته هنری، آثار ارزشمندی را در این زمینه طرح ها و نقش های زیبا و متنوع در كارنامه هنری حیات با ارزش خود دارد.
استاد شمسعلی، یكی از آثار مهم خویش را در زمینه هنر زری بافی، تهیه نقشه ای از سر در قیصریه و مسجد امام اصفهان ذكر كرد.
همچنین بافته هایی با عنوان آیات قرآنی، نقش های اسلیمی و ختایی، نقش انسان، شكار، پرندگان و چوگان همچون طرح هایی است كه استاد شمسعلی از خود ماندگار كرده است.
**انتقال هنر به پسر در راه میراث داری و حفظ اصالت هنری ایرانی
استاد شمسعلی با تاكید بر اینكه هنر زری بافی قدمتی 2 هزار ساله دارد، اظهار داشت: این امانت كه تابحال از پیشینیان به رسم امانت به ما داده شده باید بدرستی به آیندگان منتقل شود.
این هنرمند كه حالا مشغول آموزش سه هنرجو است، اظهار داشت: یكی از این هنرجویان فرزندم است كه او همچون خودم علاقه وافری به فراگیری این هنر گرانبهای دستی دارد.
وی مدت زمان فراگیری این هنر را بصورت كامل برپایه علاقه و زمینه ذاتی افراد، حدود چهار سال ذكر ابراز امیدواری كرد كه فرزندش بتواند این امانت را بعد از او همچنان ماندگار نگه دارد و به نسل های آینده هم انتقال دهد.
استاد شمسعلی، پارچه های زربفت را به لحاظ نوع، زیبایی و ماندگاری بسیار متمایز از سایر صنایع دستی دانست و اظهار داشت: ماندگاری این آثار به بیشتر از هزار سال می تواند برسد.
**فرآیند زری بافی
استاد شمسعلی در تشریح چگونگی و فرآیند تولید پارچه های زربفت اظهار داشت: در تهیه پارچه های زری بافی از نخ های ابریشم و گلابتون و توسط دستگاهی چوبی انجام می گردد.
در كنار هر دستگاه چوبی دو نفر با عنوان بافنده زری و فردی بعنوان گوشواره كش كار می كند.
كار فرد گوشواره كش آن است كه نقشه بسته شده را كه در تخته هایی نصب است با بالا و پایین بردن به طرف بافنده هدایت كند.
زمینه پارچه زری از یك یا دو سری نخ تار از جنس ابریشم است و نخ گلابتون به همراه پنچ تا شش رنگ دیگر جزو نخ های پود آن است.
گلابِتون رشته سیمی بسیار نازكی است كه درون آن یك رشته نخ ابریشم قرار دارد و بر روی آن، لایه ای از طلا و نقره كشیده شده است.
برای بافت فقط 2 الی سه سانتی متر از پارچه های زربافت بیشتر از 8 ساعت وقت لازم است و تمام اعضا و جوارح بافنده درگیر كار با دستگاه می گردد.
**هنر زری بافی نیازمند تبلیغ است
استاد شمسعلی، زری بافی را یكی از نفیس ترین و ظریف ترین پارچه های ایرانی دانست كه الان تنها نمونه هایی از آن در منازل افراد متمول جامعه و آن هم پوشیده در قاب دیده می گردد.
این هنرمند پیشكسوت خاطرنشان كرد: این هنر باید با استفاده از رسانه های مكتوب و شفاهی به مردم معرفی شود چونكه تعداد اندكی هنرمند و آن هم تنها در اصفهان به فراگیری این هنر مشغول هستند.
وی تصریح كرد: باید قدر این هنر را كه در عین سادگی بسیار زیبا و با ارزش است دانست و نگذاشت هنرمندان آن رفته رفته از گیتی رخت بربندند در حالیكه هنر آنها همچون مرواریدی در صدف دلشان پنهان مانده است.
معاون صنایع دستی اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان افزود: احیای صنایع دستی رو به فراموشی و كم رونق، آموزش هنرمندان و پویایی بازار آن در اولویت این سازمان قرار دارد.
جعفر جعفر صالحی در گفت و گو با ایرنا اضافه كرد: زری بافی، ترمه، مخمل، گیوه دوزی، قفل سازی سنتی، علامت سازی، فیروزه كوبی، سفره بافی و كاغذ سازی سنتی همچون صنایع دستی كم رونق و در حال ركود استان است.
وی، علت كم رونقی این رشته ها را مشكلات اقتصادی، نبود خریدار و هم كاهش روزافزون هنرمندان فعال در این رشته ها برشمرد و اظهار داشت: راهكار رونق بخشیدن به صنایع دستی پویایی بازار است و طراحی محصولات جدید متناسب با نیاز مشتری و تولید محصولات نو با هنرهای تلفیقی می تواند در رونق بخشی به این صنایع موثر باشد.
صالحی، همینطور بیشترین حجم صنایع دستی تولیدی در استان را مربوط به رشته های قلمكار، مینا، خاتم، قلمزنی و كاشی سنتی عنوان نمود و با اشاره به استقبال داخلی و خارجی از این تولیدات اضافه كرد: اگر تولید كنندگان سلیقه مشتری را در نظر بگیرند و در چارچوب كاربری های جدید به تولید این محصولات اقدام نمایند، می توانند بازار صنایع دستی استان را بیشتر از پیش رونق بخشند.
وی تصریح كرد: در این رابطه معاونت صنایع دستی استان اصفهان با آموزش، تولید زمینه فروش و طراحی محصولات، رونق بخشیدن به این صنایع دستی را در دستور كار قرارداده و در این زمینه اقدام نموده است.
معاون صنایع دستی استان اصفهان بعنوان نمونه به رشته 'كاربافی' و 'سفره بافی' در شرق اصفهان اشاره و افزود: برای رونق بخشی و احیای این رشته، تعدادی از هنرمندان پیشكسوت شناسایی شدند و گروهی از جوانان علاقه مند در كارگاه های آموزشی این حرفه و هنر را فراگرفتند.
وی افزود: الان این رشته در شرق اصفهان و همینطور شهرستان خور و بیابانك به لحاظ نیروی انسانی و فروش در راه رونق گرفته است.
صالحی رشته 'كلاه مالی' را از دیگر رشته هایی ذكر كرد كه حالا بعد از آموزش برخی از جوانان در شهرستان نجف آباد رونق گرفته و بستر عرضه و فروش آن در بازار فراهم گشته است.
وی 'گیوه بافی' در منطقه شرق اصفهان شامل جرقویه و محمد آباد و همینطور شهرستان برخوار را از دیگر رشته های رونق یافته عنوان نمود و اظهار داشت: در این رشته هم الان گروهی از هنرمند جوان به فعالیت و تولید می پردازند.
معاون صنایع دستی اصفهان اضافه كرد: روستاهای اصفهان در شرق، جنوب، شمال و غرب استان در زمینه صنایع دستی ظرفیت های زیادی دارند و این معاونت برای شناسایی رشته ها، اساتید با تجربه و نیروهای علاقه مند به یادگیری به همراه تولید فضاهای آموزشی در این مناطق به احیای این رشته ها اقدام نموده است.
كارشناسان، بالابودن قیمت مواد اولیه، وجود كالاهای مشابه خارجی، تولید صنایع بی كیفیت، آشنا نبودن به بازارهای هدف و تبلیغات ضعیف برای صنایع دستی در خارج، وجود قوانین دست و پاگیر بانكی و گمركی، باندهای مافیایی، قرارگرفتن بعضی از رشته های صنایع دستی در سایر صنوف و اعمال نشدن مدیریت واحد در این صنعت، جزیره ای عمل كردن دستگاه ها و پی نبردن به ظرفیت های فراوان اشتغالزایی و ارز آوری از جانب قانونگذاران را همچون مشكلات فراروی این صنعت برشمردند.
از مجموع 602 رشته صنایع دستی شناسایی شده در جهان 370 رشته در ایران به ثبت رسید و از این تعداد 196 رشته مربوط به استان تاریخی و هنرپرور اصفهان است كه تابحال 400 هزار نفر شاغل در این بخش ساماندهی شدند با احتساب خانواده های این افراد معیشت حدود چهار میلیون نفر به صنایع دستی گره خورده است.
بنابر آمار موجود به قول مسئولان امر سهم صنایع دستی كشور از تولید ناخالص ملی بیشتر از 2.9 درصد است كه باید برای افزایش آن راهكارهای علمی و عملی اتخاذ نمود.
برای تولید هر شغل در صنعت خودرو باید بیشتر از هفت میلیارد ریال سرمایه گذاری كرد در حالیكه این رقم در حوزه صنایع دستی فقط 150 میلیون ریال است.
صنایع دستی یكی از بخش های مهم اقتصادی و فرهنگی كشورمان است كه ابزاری قابل توجه برای صادرات كالا و ارزآوری، اشتغالزایی، جذب توریست خارجی، بالا بردن سطح تولید ملی و معرفی فرهنگ اصیل ایرانی به جهانیان به حساب می آید كه به باور صاحبنظران امر از نظر تولید اشتغال پایدار و از حیث گردش اقتصادی و مباحث مربوط به گفتمان سازی و تبلیغات فرهنگی، مورد توجه خیلی از كشورهاست.
نكته مهم این كه برخی كارشناسان امور اقتصادی و فرهنگی، آینده‌ی اقتصاد جهان را وابسته به هنر و صنایع دستی می دانند و می گویند حجم عظیمی از مبادلات تجاری و بازرگانی بازارهای آینده‌ی جهان در تسخیر صنایع دستی و هنرهای سنتی خواهد بود.
6994/6026/
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب