نگاهی به نمود مهاجرت در ادبیات
به گزارش آثارنیوز احسان قبول با شرح رویکرد نقد ادبی دوره معاصر نسبت به ادبیات مهاجرت، می گوید: آثار نویسندگان و شاعران مهاجر ایرانی از زبان و ادبیات و حقیقت فرهنگ ما فاصله می گیرد.
این عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی و مدیر همکاریهای علمی بین المللی و امور دانشجویان غیرایرانی دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگو با ایسنا درمورد نمود مهاجرت در ادبیات، و تغییر در شیوه نگاه نویسندگان و شاعران به مقوله مهاجرت در آثار ادبی اظهار نمود: در نقد ادبی در دوره معاصر با نگاهی بعنوان ادبیات مهاجر روبه رو هستیم. و این ادبیات مهاجر یا ادبیات مهاجرت به این معنا است که شاعران و نویسندگانی که از کشورهای خودشان به کشورهای دیگر مهاجرت می کنند و بازتاب هایی از کشور جدید یا شرایط کشور خودشان در آثار ادبی عرضه می دهند که این تصاویر تحت عنوان ادبیات مهاجرت مد نظر قرار می گیرد.
قبول در ادامه بیان نمود: کشور ایران با عنایت به قدمتی که از قبل از اسلام داشته، محل مهاجرت نخبگان، نویسندگان و شاعران دیگر کشورها بوده؛ چنان که شاهد می باشیم در مقطعی - در دوران هخامنشیان - مجسمه سازان و هنرمندان یونانی به ایران مهاجرت کردند و در مقطعی هم شاعران و نویسندگان ما مهاجرت کردند. بعنوان مثال، بغداد از مراکزی بود که خیلی از شاعران و نویسندگان ما مدت های طولانی در آن جا بودند؛ همچون سعدی. اما این مهاجرت ها در دوره صفویه و حکومت بابلیان در هندوستان معنادار می شود و شاعران و نویسندگانی همچون صائب مهاجرت می کنند و خیلی از آثار خودشان را در منطقه هندوستان تولید می کنند. و به صورت مستقیم و غیرمستقیم شاهد خصوصیت های هندوستان در آثار ادبی هستیم که بدین سان سبک هندی را شکل می دهند.
وی همینطور سبک هندی را به عبارتی همان سبک ادبیات مهاجرت دانست و اظهار داشت: این نوع از ادبیات ما چه از حیث زبان و چه معنا، محصول پرورش زبان فارسی در یک محیط خارجی است.
احسان قبول در عین حال اظهار داشت: اما در دوره های دیگر شاهد آثاری از نویسندگان معاصرمان که در غرب هستند، هستیم که اصطلاحا تصاویری را از قومی که در آن هستند، عرضه می دهند. این در شرایطی است که شاعران و نویسندگانی هم که از کشورهای دیگر به ایران آمدند، تصاویری را از ایران عرضه کرده اند. بعنوان مثال، رساله دکتری هست که به راهنمایی من نوشته می شود؛ سفرنامه رافائل دومان که اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران را در قرن ۱۶ بیان می کند. ایشان ۵۰ سال در ایران بوده و ما در این پژوهش انواع تصاویر ایرانی ها را از این نوع از انواع ادبیات مهاجرت بررسی می نماییم.
این استادیار گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی اضافه کرد: متقابلا نویسندگان و شاعران ما هم که در خارج از کشور هستند، تصاویری را از قومی که در آن حضور دارند، عرضه می دهند که آن تصاویر هم قابل تحلیل و بررسی است. البته ما در این حوزه کمتر کار کرده ایم. این چیزی که من عرض می کنم، عملا وارد دانشی به نام تصویرشناسی می شود. تصویرشناسی که در نظریه ادبیات تطبیقی معنا می شود، به معنای بررسی اقوام، سیما و تصاویر اقوام و ملل در ادبیات دیگر است. به تعبیری، نویسنده یا شاعری که مهاجرت کرده یا در کشور دیگری اقامت دارد، آن کشور خارجی را چطور بازتاب می دهد.
قبول سپس با بیان اینکه ادبیات فارسی درمورد خارجی هایی که به ایران آمدند و تحلیل، نگاه و نگرشی را از ایران عرضه دادند، قلمرو بسیار گسترده ای دارد، اظهار نمود: از طرفی، قلمرو بسیار وسیع و متنوعی دارد برای اینکه ما تصاویر کشورهای خارجی را از رهگذر ذهن و زبان شاعران و نویسندگان خودمان بررسی نماییم.
او در انتها و درمورد کیفیت آثار نویسندگان و شاعران ایرانی بعد از مهاجرت اظهار داشت: طبیعتا از زبان و ادبیات و حقیقت فرهنگ ما فاصله می گیرد. فرهنگ چیزی است که از خاک همان منطقه می روید. اگر شاعر و نویسنده در دل وقایع جامعه نباشند، طبیعتا نمی توانند به درستی و واقع گرایانه حوادث سیاسی و اجتماعی کشور را بازتاب بدهند و بیشتر از نظر نمود آن قوم و فرهنگ دیگر خواهد بود.
منبع: آثارنیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب