لزوم پیشرفت جایگاه بخش خصوصی گردشگری جهت استفاده از بازار جهانی
آثارنیوز: درآمدهای حاصل از گردشگری جهان تا سال ۲۰۳۴ به حدود ۱۶ تریلیون دلار بیشتر می شود. ازاین رو ایران باید بتواند با استفاده از توان بخش خصوصی گردشگری، سهمی هر چند ناچیز از این بازار به دست بیاورد.
به گزارش آثارنیوز به نقل از مهر، گردشگری به عنوان یکی از پویاترین بخش های اقتصادی در جهان، به عنوان یک صنعت کاربر (متکی به نیروی کار) شناخته می شود که از یک سو موجب ایجاد قابل توجه اشتغال و درآمد در مقاصد گردشگری می شود، و از طرف دیگر نیز به توسعه زیرساخت ها، تقویت بنیه مالی و احیا و بازسازی محلهای گردشگری تاریخی و جدید نیز کمک کرده، موجب می شود تا درک و شناخت مردم جهان از یکدیگر بیشتر شود. به این علت در سالیان اخیر مبحث گردشگری بیشتر از پیش در خیلی از مناطق جهان همچون کشورهای منطقه آسیا و خاورمیانه بیشتر از پیش در کانون توجه قرار گرفته است و کشورها به شدت درحال رقابت جهت استفاده هر چه بیش از این فرصت ها هستند.
ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در سالیان اخیر مبحث گردشگری بیشتر از پیش مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران کشور قرار گرفته است که بازتاب آنرا می توان در ماده (۷۲) قانون برنامه هفتم پیشرفت (۱۴۰۷-۱۴۰۳) مشاهده کرد که در آن بر ورود ۱۵ میلیون توریست تا پایان برنامه و افزایش درآمدهای حاصل از گردشگری سلامت تا سقف ۶ میلیارد یورو و … تاکید گردیده است.
افزون بر این، بررسی ها و پیشبینی های مختلف نشان میدهد که چشم انداز آینده توسعه اقتصادی مبتنی بر سوخت های فسیلی و منابع پایه محیط زیستی و طبیعی رو به افول است و کسب و کارهای نوینی درحال تشکیل است که نیاز چندانی به منابع پایه مانند سوخت های فسیلی و منابع آبی ندارند که یکی از مهم ترین آنها توسعه گردشگری می باشد.
برای مثال می توان به کشور ترکیه اشاره نمود که با مصرف ۶۳ میلیارد متر مکعب آب از تولید ناخالص ۱۱۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ برخوردار شده است، در حالیکه جمهوری اسلامی ایران با مصرف حدود ۹۲ میلیارد متر مکعب، تنها ۴۱۵ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی در سال یاد شده برخوردار شده است. حداقل بخشی از این اختلاف فاحش تولید ناخالص داخلی ترکیه با مصرف آب بسیار کمتر در مقایسه با ایران را می توان به توسعه گردشگری در ترکیه نسبت داد که با مصرف آب بسیار کمتر، درآمدهای بسیار بیشتری را عاید این کشور کرده است. به همین دلیل توسعه گردشگری به عنوان یک صنعت درآمد زا و کم آب بر در ایران باتوجه به ناترازی بیش از پیش منابع آبی کشور دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک اجبار و ضرورت است.
مسعود شیرین کلام دبیر کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران در یادداشتی که آنرا در اختیار خبرگزاری مهر قرار داد ضمن اشاره به مطلب فوق نوشت: بررسی تحولات بخش توریسم بین المللی طی سالهای قبل مبین رشد روز افزون این صنعت در جهان است. بر مبنای آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۴ شمار گردشگران بین المللی از ۹۷۲ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به حدود ۱۷۳۸ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ افزوده شد. با شیوع کووید ۱۹ این روند کاهش شدیدی پیدا کرد و از ۱۷۳۸ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ به حدود ۴۰۶ میلیون نفر کاهش پیدا کرد که حدود ۷۲ درصد کم شد. با کاهش همه گیری کووید ۱۹ و همینطور کاهش محدودیت های ناشی از سفر و سایر تسهیلات برای توسعه گردشگری این روند افزایش پیدا کرد و تا آخر سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۳۰۰ میلیون نفر بالا رفته است.
بر اساس آخرین گزارش سازمان گردشگری در سال ۲۰۲۴، شمار گردشگران ورودی به ایران از ۲.۹۴ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به حدود ۹.۱۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ افزایش پیدا کرد
جمهوری اسلامی ایران نیز در طول این دوره تحولات مشابهی را تجربه کرده است. بر مبنای آخرین گزارش سازمان گردشگری در سال ۲۰۲۴، شمار گردشگران ورودی به ایران از ۲.۹۴ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ به حدود ۹.۱۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ افزوده شد. با شیوع کووید ۱۹ در سال ۲۰۲۰، شمار گردشگران به مانند سایر کشورها به شدت کاهش پیدا کرد و به ۱.۵۵ میلیون در سال ۲۰۲۰ و ۹۹۰ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ رسید. با به انتها رسیدن کووید ۱۹ و کاهش محدودیت های سفر شمار گردشگران بین المللی سیر صعودی پیدا کرد و به رقم ۵.۸۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ رسید که هنوز با شمار گردشگران سال ۲۰۱۹ و همینطور جایگاه مطلوب فاصله چشمگیری دارد.
به موازات افزایش شمار گردشگران بین المللی، درآمدهای حاصل از این بخش توریسم به موازات شیوع کووید ۱۹ نیز فراز و فرودهایی را شاهد بوده است، بگونه ای که حجم آن از ۱۴۸۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ با ۱۶۶ درصد کاهش به رقم ۵۵۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ کاهش پیدا کرد. این روند در سال ۲۰۲۱ با اندکی افزایش در سال ۲۰۲۲ به رقم ۶۳۹ میلیارد دلار افزایش پیدا کرد. با کاهش همه گیری کووید ۱۹، مجدداً درآمدهای حاصل از گردشگری بین المللی افزایش پیدا کرد و به رقم ۱۱۳۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ و ۱۵۳۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ بالا رفته است که مبین روندهای روبه افزایش و بازیابی گردشگری بین المللی بعد از بحران کووید ۱۹ است.
پیش بینی ها نشان میدهد که درآمدهای حاصل از گردشگری تا سال ۲۰۳۴ به حدود ۱۶ تریلیون دلار افزایش خواهد یافت. در آینده نزدیک کشورهایی مانند اسلوونی با طبیعت بکر و دریاچه های خیره کننده، سریلانکا با سواحل زیبا و جنگل های بارانی، و اروگوئه با فرهنگ غنی و سواحل آرام، کرواسی و قزاقستان به سرعت درحال تبدیل شدن به انتخاب های اصلی گردشگران و مسافران جهانی هستند ولی ایران که همه جذابیت های گردشگری با حدود ۲۸ اثر ثبت شده جهانی را دارد، چرا وا مانده از این درآمد هنگفت جهانی باشد!
بررسی تطبیقی درآمدهای حاصل از گردشگری بین المللی بسته به خاصیت ها مقصد، توسعه اقتصادی و اجتماعی، زیرساخت ها، سهولت سفر، قیمت، وجود آثار طبیعی، فرهنگی و تاریخی و سایر خاصیت ها تفاوت های بسیار زیادی را در میان کشورهای مختلف جهان آشکار می سازد.
بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری در سال ۲۰۲۴، در سال ۲۰۲۳ کشورهای ایالات متحده آمریکا، اسپانیا، بریتانیا، فرانسه و ایتالیا به ترتیب با درآمد گردشگری بین المللی ۱۸۹، ۹۲، ۷۴، ۷۱ و ۵۶ میلیارد دلار در رتبه های اول تا پنجم قرار داشتند (شکل ۱).
شکل ۱. درآمدهای حاصل از گردشگری ۱۰ کشور اول جهان در سالیان ۲۰۱۹ و ۲۰۲۳ طبق گزارش عملکرد برنامه ششم توسعه سازمان برنامه و بودجه (۱۴۰۴) درآمدهای حاصل از گردشگری در ایران در سال ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) معادل ۷ میلیارد دلار بوده است که این رقم به میزان چشمگیری کمتر از کشورهای امارات متحده عربی (۵۲ میلیارد دلار) و ترکیه (۵۰ میلیارد دلار) در سال ۲۰۲۳ بوده است. این در شرایطی است که در اهداف برنامه ششم توسعه برای سال ۱۴۰۲ رقم ۲۱ میلیارد دلار درآمد پیشبینی شده بود که این رقم مبین تحقق ۲۳ درصدی هدف برنامه است. در شکل (۲) روند تغییرات حاصل از گردشگران ورودی بین المللی طی دوره ۱۴۰۲- ۱۳۹۵ نشان داده شده است. قابل یادآوری است در برنامه هفتم توسعه ایران، به سبب برخی ناکامی های گذشته، چشم انداز ورود توریستهای خارجی به کشور به ۱۵ میلیون نفر و درآمد ۱۵ میلیارد دلار کم شده است.
شکل ۲. درآمدهای حاصل از گردشگران ورودی طی دوره (۱۴۰۲-۱۳۹۵)
همانگونه که ملاحظه می شود، اهمیت گردشگری در سالیان اخیر سبب شده است تا خیلی از کشورهای منطقه همچون کشورهای منطقه خاورمیانه برای گذار از اقتصادی مبتنی بر صادرات نفتی سرمایه گذاری های گسترده ای را در بخش توریسم و سفر در دستور کار قرار داده اند و طی سالیان اخیر سرمایه گذاری زیادی دراین خصوص انجام داده اند و پیشبینی ها از ادامه این سرمایه گذاری در آینده حکایت دارد.
به عنوان نمونه، عربستان سعودی در صدد است با ادامه پروژه های گردشگری بزرگ، سفرهای تفریحی در این کشور در سال های آتی افزایش دهد.
دولت این کشور در نظر دارد تا سال ۲۰۳۰ تا ۸۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خصوصی گردشگری را تضمین کند و علاوه بر این، در نظر دارد در دهه آینده حدود ۸۰۰ میلیارد دلار به این بخش تزریق کند و تعهد خودرا برای توسعه گردشگری بیشتر تقویت کند. همینطور مقام های عربستان سعودی در جهت «راهبرد گردشگری کشور»، توسعه چندین پروژه مختلف را شروع کرده اند که همچون آنها به پروژه نئوم (NEOM) می توان اشاره نمود که یک کلان شهر با بودجه ۵۰۰ میلیارد دلاری است. مقام های این کشور امیدوارند «نئوم» و دیگر ابرپروژه های آنها به قطب گردشگری جهانی تبدیل گردد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، شمار شاغلین بخش توریسم و سفر در خاورمیانه از حدود ۵.۱۵ میلیون نفر در سال ۲۰۱۲ به حدود ۵.۷ میلیون نفر در سال ۲۰۱۸ رسیده است و پیشبینی می شود که شمار شاغلین تا سال ۲۰۲۸ به بالای ۷.۲ میلیون نفر بالغ شود.
خوشبختانه مبحث گردشگری در جمهوری اسلامی ایران بخصوص در برنامه هفتم پیشرفت بیشتر از پیش در کانون توجه قرار گرفته و فصل مستقلی با عنوان "میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی" در این برنامه پیشبینی شده است که در آن بر جنبه های مختلفی از توسعه گردشگری (بوم گردی، گردشگری سلامت، گردشگری دریایی و…) پیشبینی شده است. افزون بر این در مفاد این فصل بر استفاده از ظرفیتهای اتاق های بازرگانی، و کمیسیون های تخصصی آن همچون «کمیسیون گردشگری» برای توسعه گردشگری تأکید گردیده است که این مساله مستلزم ارتقاء نقش و جایگاه کمیسیون گردشگری به عنوان پل ارتباطی و پیوند دهنده بین دولت و بخش خصوصی فعال در گردشگری می باشد تا بتوان با این سازوکارها کشور را به طرف گذار به توسعه پایدار ملی و برخوردار شدن از بازارهای رو به گسترش گردشگری هدایت و راهبری کرد.
خوشبختانه کمیسیون گردشگری اتاق ایران با بیشتر از ۱۹ سال سابقه تشکیل و بهره برداری از پتانسیل ۳۴ کمیسیون گردشگری اتاق استانی، ۱۷ اتاق و کمیته مشترک بازرگانی ایرانی و خارجی و بیشتر از ۶۰۰ تشکل اقتصادی زیر پوشش اتاق ایران از تجربیات مشورتی و تخصصی ملی و بین المللی بسیار ارزشمندی برخوردار می باشد و تعاملات سازنده ای با مجلس شورای اسلامی و بخش دولتی برقرار کرده است و نقش آفرینی زیادی حتی در دانشگاه ها و موسسات آموزشی و تعدادی از دانشکده های مدیریت رشته های گردشگری، هتل داری و حمل و نقل ایفا نموده و با حضور مؤثری در کمیسیون های مجلس و دولت برای اجرایی کردن خیلی از سیاستها و برنامه های توسعه گردشگری داشته است. این اقدامات سبب شده است تا در خلال سال های گذشته، تشکل ها و موسسات گردشگری، تورگردانان و راهنمایان تور و همینطور توسعه راه ها و خطوط ریلی و هوایی نیز به میزان قابل توجهی گسترش یافته تا بلکه با تغییرات مثبت و رویکرد نوین دولت و مجلس به گردشگری بتوانیم از فواید آن بهره مند شویم.
در زیر ساخت ها هنوز با وضعیت مطلوب شکاف زیادی وجود دارد که همچون می توان به جایگزینی انرژی های تجدید پذیر و فناوری بازاریابی دیجیتالی اشاره کرد
در زیر ساخت ها هنوز با وضعیت مطلوب شکاف زیادی وجود دارد که همچون می توان به جایگزینی انرژی های تجدید پذیر و فناوری بازاریابی دیجیتالی اشاره نمود، چونکه بهره برداری از ظرفیت پلت فرم ها در عرصه سفر و گردشگری باعث تحریک تقاضای سفر بوده و این امر نیازمند ابزارهای فناورانه و پیوند با زیست بوم دیجیتال است. کمیسیون گردشگری می تواند نقش بسیار مؤثری در ارائه مشاوره و پیشبرد این زیرساخت ها در تعامل با دولت بخصوص در این دوران تاب آوری و رکود گردشگری به سبب بحران جنگ اسرائیل ضد ایران با اتکا به توان اتاق ها و کمیته های مشترک خارجی، اتاق اکو، اتاق های اسلامی و تشکلهای خود داشته باشد. گرچه در زیرساخت ها نیز کمبودهای محسوسی وجود دارد که البته با شبکه سازی، جذب سرمایه های بخش خصوصی داخلی و خارجی واقعی با بهره گیری از ظرفیتهای مذکور، امکان تقویت زیرساخت ها و تکمیل زنجیره خدمات گردشگری بیشتر از پیش امکانپذیر خواهد شد.
این مبحث مستلزم حمایت و ادامه تعاملات بخش دولتی و حمایت کاربردی و نه شعاری دولت و مجلس و توسعه روز افزون گردشگری داخلی، تجاری سازی گردشگری ادیان، تامین مالی و حمایت و تضمین از سرمایه گذاری، ارائه بسته های تشویقی در دوران بحرانی فعلی، جبران خسارات و افزایش تعاملات بیشتر از پیش با بخش خصوصی و اتاق بازرگانی ایران به صورت عام، و نقش آفرینی کمیسیون گردشگری اتاق ایران با اتکا به اعضای ۳۴ اتاق استانی و تشکلهای تخصصی گردشگری و صنایع وابسته تحت پوشش، به طور دقیقتر است. بطور خلاصه برای نمونه میتوان به کشور ترکیه اشاره نمود که با مصرف ۶۳ میلیارد متر مکعب آب از تولید ناخالص ۱۱۵۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ برخوردار شده است، در صورتی که جمهوری اسلامی ایران با مصرف حدود ۹۲ میلیارد متر مکعب، تنها ۴۱۵ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی در سال یاد شده برخوردار شده است. درآمدهای حاصل از گردشگران ورودی طی دوره (۱۴۰۲-۱۳۹۵) همانگونه که ملاحظه می شود، اهمیت گردشگری در سالیان اخیر باعث شده است تا بسیاری از کشورهای منطقه همچون کشورهای منطقه خاورمیانه برای گذار از اقتصادی مبتنی بر صادرات نفتی سرمایه گذاری های گسترده ای را در حوزه توریسم و سفر در دستور کار قرار داده اند و طی سالیان اخیر سرمایه گذاری زیادی دراین خصوص انجام داده اند و پیشبینی ها از ادامه این سرمایه گذاری در آینده حکایت دارد. در زیر ساخت ها هنوز با وضعیت مطلوب شکاف زیادی وجود دارد که همچون میتوان به جایگزینی انرژی های تجدید پذیر و فناوری بازاریابی دیجیتالی اشاره کرد در زیر ساخت ها هنوز با وضعیت مطلوب شکاف زیادی وجود دارد که همچون میتوان به جایگزینی انرژی های تجدید پذیر و فناوری بازاریابی دیجیتالی اشاره نمود، چراکه بهره برداری از ظرفیت پلتفرم ها در حوزه سفر و گردشگری سبب تحریک تقاضای سفر بوده و این امر نیازمند ابزارهای فناورانه و پیوند با زیست بوم دیجیتال است.
منبع: asarnews.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب