گزارش آثارنیوز؛
صنایع دستی و گردشگری در برنامه هفتم توسعه
آثارنیوز: توجه به میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همیشه در سیاستهای کلی برنامه های پنجساله توسعه مقام معظم رهبری ابلاغ گردیده این بارهم در برنامه هفتم توسعه گردشگری و ترویج صنایع دستی تاکید گردیده است.
خبرگزاری مهر _ گروه جامعه؛ برنامه های توسعه در ایران سابقه زیادی دارد ایران تا پیش از انقلاب، پنج برنامه توسعه در یک بازه زمانی ۳۰ ساله داشته است. بعد از انقلاب نیز از سال ۶۸ تا ۱۴۰۰ شش برنامه تدوین شده است.
اینکه چقدر برنامه ریزی ها برای اجرای این برنامه ها پیش رفته به دلیلهای مختلفی بستگی دارد اما نکته مهم اینجاست که در این برنامه ها به ویژه در سال های اخیر توجه به موضوع گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی مورد توجه مقام معظم رهبری بوده است.
به نحوی که در ابلاغ سیاست های کلی این برنامه ها توجه به حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تاکید گردیده است.
هویت بخشی به سیمای شهر و روستا در برنامه پنجم
سال ۱۳۸۷ حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در نامه ای به احمدی نژاد رییس جمهور وقت، سیاست های کلی برنامه پنجم توسعه را ابلاغ کردند.
در متن این ابلاغیه نیز آمده بود: هویت بخشی به سیمای شهر و روستا، باز آفرینی و روزآمد سازی معماری ایرانی _ اسلامی، رعایت معیارهای پیشرفته برای ایمنی بناها و استواری ساخت و سازها، اهتمام به توسعه ورزش و پشتیبانی از گسترش فعالیتهای گردشگری با تاکید بر سفرهای زیارتی.
پس از تدوین برنامه؛ در ماده ۱۱ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه ایران از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ که سازمان میراث فرهنگی هنوز به وزارت تبدیل نشده بود آمد: سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مجاز است اقدامات قانونی در راستای امکان ایجاد مراکز فرهنگی و گردشگری و نحوه تأسیس مراکز تخصصی غیردولتی را در حوزه میراث فرهنگی از قبیل موزه ها، مرمت آثار فرهنگی و تاریخی، کارشناسی اموال تاریخی و فرهنگی و همین طور مراکزی جهت نظارت بر مراکز اقامتی، پذیرایی، دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری با استاندارد لازم و شرایط سهل و آسان را فراهم آورد.
همچنین از راه اندازی موزه های تخصصی خصوصاً موزه های دفاع مقدس و شهدا توسط مؤسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی، تعاونی و بخش خصوصی حمایت مالی کند.
از ایجاد مراکز حفظ آثار و فرهنگ سنتی عشایری و روستایی توسط بخش خصوصی و نهادهای عمومی غیردولتی و تعاونی با رعایت موازین اسلامی بمنظور توسعه گردشگری آن مناطق حمایت مالی شود.
ضمن این که می بایست از مالکیت و حقوق قانونی مالکین بناها و آثار و اشیاء تاریخی منقول در راستای حفظ، صیانت و کاربرد مناسب آنها و اقدامات لازم جهت بیمه آثار فرهنگی، هنری و تاریخی حمایت مالی و معنوی نماید. ه آثار فرهنگی تاریخی و میراث معنوی حوزه فرهنگی ایران، موجود در کشورهای همسایه و منطقه و سایر کشورها به عنوان میراث فرهنگی را شناسایی و از آنها حمایت کند.
در ماده ۱۲ این برنامه نیز دولت بمنظور تعمیق ارزشها، باورها و فرهنگ مبتنی بر هویت اسلامی و ترویج سیره و سنت دوده علیهم السلام و استفاده بهینه از ظرفیت معنوی اماکن زیارتی خصوصاً در شهرهای مقدس مشهد، قم و شیراز نسبت به انجام برخی امور تا اختتام برنامه اقدام نماید. مانند شناسایی دقیق نیازها و مشکلات زائران، برنامه ریزی و تدوین ساز و کارهای لازم جهت ساماندهی امور زائران و تامین زیرساختهای لازم بوسیله پشتیبانی از شهرداری ها و بخشهای غیردولتی، توسعه امکانات، فعالیتهای فرهنگی و خدمات زیارتی در قطب های زیارتی و گردشگری مذهبی و فراهم کردن زمینه زیارت مطلوب و اجرای پروژه های زیربنایی مورد نیاز در قالب بودجه های سنواتی.
افزایش پنج برابری توریستهای خارجی در برنامه ششم
در سال ۹۴ نیز حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در نامه ای به روحانی رییس جمهور وقت، سیاست های کلی برنامه ششم توسعه (از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰) را ابلاغ کردند. در بخش امور اجتماعی این ابلاغیه پشتیبانی از صنایع دستی و صیانت از میراث فرهنگی کشور، هویت بخشی به سیمای شهر و روستا و بازآفرینی و روزآمدسازی معماری اسلامی – ایرانی و توسعه پایدار صنعت ایرانگردی بگونه ای که ایرانگردهای خارجی تا اختتام برنامه ششم به حداقل پنج برابر افزایش یابد؛ مورد توجه قرار گرفته است.
در متن برنامه ششم توسعه؛ نمایندگان مجلس نیز تکلیف دستگاههای اجرائی را برای صیانت از میراث فرهنگی، پشتیبانی از صنایع دستی و توسعه گردشگری مشخص کردند. به عنوان نمونه؛ در ماده ۹۸ برنامه ششم توسعه آمده که دستگاههای اجرائی مکلفند بمنظور صیانت از میراث فرهنگی و پشتیبانی از صنایع دستی و تشویق و توسعه گردشگری تعدادی از اقدامات را انجام دهند.
از جمله هزینه های مربوط به پژوهش، حفاظت و مرمت آثار منقول و غیرمنقول ثبت شده در لیست آثار ملی و لیست های ذیربط آثار در اختیار و در حیطه وظایف تخصصی همان دستگاه را در قالب بودجه سنواتی از محل اعتبارات خود تامین کنند.
این اعتبارات در چهارچوب چارچوب قانونی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هزینه می شود. همین طور تأسیسات گردشگری از هر نظر تابع قوانین و مقررات بخش صنعت توریسم به استثنای معافیت های مالیاتی است و از شمول قانون نظام صنفی مستثنی هستند.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری موظف است بمنظور حفظ و صیانت از میراث فرهنگی اقدام لازم را با همکاری و هماهنگی سایر دستگاههای اجرائی ذیربط بمنظور شناسایی، مستندسازی، حفاظت و مرمت و معرفی میراث فرهنگی (اعم از ملموس و ناملموس) میراث طبیعی، ایجاد شهرهای جهانی صنایع دستی و احیای هنرهای سنتی درحال زوال در زمینه فرهنگ و تمدن ایرانی و ثبت در لیست میراث جهانی را طبق بودجه سنواتی به عمل آورد.
در ماده ۱۰۰ نیز سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مکلف است تا آخر سال اول اجرای قانون برنامه، سند استراتژیک توسعه گردشگری را در چهارچوب قوانین مربوطه با رویکرد استفاده حداکثری از بخش خصوصی جهت تصویب هیأت وزیران ارائه نماید.
ترویج صنایع دستی در برنامه هفتم
در روزهای اخیر و در جریان تدوین برنامه هفتم توسعه؛ سیاست های کلی برنامه هفتم از طرف مقام معظم رهبری ابلاغ گردید. در متن این نامه نیز توسعه صنعت توریسم و ترویج صنایع دستی در زمینه امور فرهنگی و اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است.
مریم جلالی معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی درباره ی بند ۱۷ سیاست های کلی برنامه هفتم معتقد است: در سیاست های ابلاغی، کلیدواژه هایی وجود دارد که توجه به صنایع دستی، اقتصاد دانش بنیان و اقتصاد هویت بنیان محدود به بند ۱۷ نیست بلکه در سایر بندهای دیگر این سیاست ها می شود رگه هایی از اقتصاد دانش بنیان را پیدا کرد که می تواند ارتباط مستقیم با صنایع دستی داشته باشد.
وی گفته است: ترویج یعنی ورود صنایع دستی به زندگی مردم و ما باید بتوانیم زنجیره ارزش صنایع دستی را فراهم نماییم. زنجیره ای که از تولید آغاز می شود و با فروش و صادرات تمام می شود. صنایع دستی در سند آمایش سرزمینی نیز جایگاه ویژه ای دارد، در کنار این، مردمی بودن صنایع دستی یکی از با اهمیت ترین مشخصه های آنست که بر عدالت محور بودن آن نیز تاکید دارد.
جلالی بیان نمود: این نشانه گذاری که مقام معظم رهبری در ابلاغ سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه با کلیدواژه های دقیق انجام داده اند برای ما مشخص می کند که برای ترویج صنایع دستی باید به تمام حوزه ها همچون فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی توجه داشته باشیم. چونکه صنایع دستی در همه حوزه ها می تواند نقش آفرینی کند.
معاون صنایع دستی کشور افزود: در کنار ترویج صنایع دستی، موضوعات مهم دیگری مانند آموزش وجود دارد که باید به آن بیش از پیش توجه کرد.
جلالی اظهار نمود: با عنایت به ابلاغ سیاست های کلی برنامه هفتم توسعه، طرح عظیم اقتصادی مبتنی بر آینده نگری در برنامه هفتم را تهیه خواهیم کرد که در این طرح به موضوعات مختلفی مانند رشد و شکوفایی بانوان و نیز خانواده محور بودن صنایع دستی توجه ویژه ای خواهد شد.
وی اظهار داشت: ابلاغ این سیاست ها از طرف مقام معظم رهبری مأموریتی را بر عهده شرکت های دانش بنیان نیز قرار می دهد تا همکاری این شرکتها و مجموعه ها با حوزه صنایع دستی تقویت شود تا شاهد رشد و شکوفایی هرچه بیشتر و بهتر صنایع دستی ایرانی باشیم.
علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری کشور نیز درباره ی برنامه هفتم گفته است: برنامه هفتم توسعه را در پیش داریم، باید جهت گیری هایی برای گردشگری و منافع ملی در نظر گرفته و در این برنامه لحاظ شود. تعدادی از مقررات و دستورالعمل ها باید بازنگری شود. بررسی برنامه های پنجساله نشان داده است که در برنامه پنجم به حوزه معماری ایرانی و اسلامی و معیارهای پیشرفته ایمنی بناها توجه شده است این بدان مدلول است که در این عرصه ایران همچنان با مشکل مواجه بوده و البته هنوز هم هست. همین طور در این برنامه موزه های تخصصی خصوصاً در زمینه دفاع مقدس بوجود آمده است هم اکنون نیز شهرهای مختلف خصوصاً مراکز استانها موزه های دفاع مقدس وجود دارد. باز هم در برنامه ششم توسعه توجه به معماری ایرانی و اسلامی مورد توجه قرار گرفته است بدین سبب اهمیت آن به حدی بوده که در این برنامه هم تکرار شده و در حقیقت در این خصوص نیز اقدامی نشده که اگر این مهم انجام شده بود، بر جنبه های دیگر آن تاکید می شد این موضوعی است که اخیراً عزت الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری نیز به آن توجه کرده و از واژه «بساز بفروش ها» در صحبت های خود بهره برده و اعلام می کند که معماری ایرانی اسلامی دست خوش تغییرات نامطلوبی شده است. اما در زمینه حفظ آثار و فرهنگ عشایری و روستایی که در برنامه پنجم به آن اشاره شده؛ اقدام خاصی دیده نمی گردد مگر راه اندازی بوم گردی ها. بیمه آثار تاریخی و فرهنگی نیز هنوز با مشکل مواجه هست. در زمینه شناسایی آثار ایرانی موجود در کشورهای همسایه شاهد اتفاق ویژه ای برای شناسایی یا حتی پشتیبانی از آنها دیده نشده است بطور مثال قرار بود ایران برای مرمت طاق کسری به کمک عراق برود اما این همراهی محقق نشد یا این که هیچ گاه تیم یا گروه کارشناسی برای شناسایی آثار ایرانی در خارج از مرزها شکل نگرفته و تا کنون هر چه اخبار از این دست رسیده در اثر یک اتفاق بوده است و پژوهشی در اینباره انجام نشده است. اما می توان گفت برای حوزه رسیدگی به امور زوار و تامین زیرساخت های لازم با کمک شهرداری ها، بخش های غیر دولتی و بخش های خصوصی اقدامات مختلفی در شهرهای زیارتی ایران انجام گرفته است. اجرای برنامه ششم توسعه از اواخر سال ۹۸ با مشکل شیوع کرونا مواجه گردید به تبع آن خیلی از برنامه ابتر ماند. مانند افزایش حداقل پنج برابری توریستهای خارجی ورودی به ایران. البته طبق این برنامه تأسیسات گردشگری از شمول قانون نظام صنفی مستثنی شدند و تابع مقررات بخش گردشگری قرار گرفتند. همین طور ایجاد شهرهای جهانی صنایع دستی و احیای هنرهای سنتی در برنامه ششم توسعه آورده شده این درحالی است که بیان نشده شهرهای جهانی می بایست چه چشم اندازی داشته باشند ولو این که دیده می شود شهرهایی در زمینه صنایع دستی جهانی شدند اما اتفاق اقتصادی مهمی در آنها رخ نداد یا این که تعدادی از رشته های صنایع دستی احیا شدند اما به مرحله توزیع یا فروش و معرفی نرسیدند. همین طور بااینکه طبق برنامه؛ سند استراتژیک توسعه گردشگری کشور نوشته شده اما این سند مورد نقد خیلی از فعالان گردشگری و کارشناسان این حوزه قرار گرفته است. حالا در برنامه هفتم به موضوع توسعه گردشگری در سطح کلی پرداخته شده است ولی هنوز اعلام نشده مقرر است این توسعه گردشگری چطور اتفاق بیفتد ضمن این که باز هم به حوزه صنایع دستی پرداخته شده و نشان داده است ترویج آن در سال های اخیر هنوز نتوانسته نظر جمعی را کسب کند.
منبع: آثارنیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب