شمارش معکوس تا آخر نمایش شیرزن ۲۸۰۰ ساله
آثارنیوز: در میان گنج استردادشده از سوئیس به ایران، آجرهایی لعابدار منقوش به «شیرزن» آثاری شاخص و درخور توجه است. نمایش این آجرها که قدمتی در حدود ۲۸۰۰ سال دارند تا آخر فرودین ماه ادامه دارد.
به گزارش آثارنیوز به نقل از ایسنا، ۵۱ قطعه آجر لعابدار که بیشتر از یک سال ونیم قبل از سوئیس به ایران بازگردانده شد، نوروز ۱۴۰۱ در موزه ملی ایران به نمایش درآمد. نقوش این آجرها گویای هنر «ماناها» در حدود ۲۸۰۰ سال پیش در ایران است.
در هنر ماناها، زنان حضور پررنگی دارند، مثال بارز نقش هایی در آجرهای لعابدار بوکان است که در این مجموعه هم مشاهده می شود. نقوش الهه های زانوزده که آنان را احیانا در مراسم برکت دهی در کنار درخت زندگی نقش کرده اند. الهه هایی که با سربند معروف امروزه زنان زاگرس نشین دیده می شوند و آیینه ای در دست دارند و بشکلی تدوام سنت سربندهای زنان کُرد و لُر را به مدت سه هزار سال نشان داده است.
در چند قطعه از آجرهای این مجموعه استردادی، سر یک زن روی بدن شیر دیده می شود، همراه با جزئیات موها، سربندها و تاج ها که نشان از جایگاه ویژه زنان در اسطوره ها و اجتماع ماناها دارد، اسطوره هایی که احتیاج به کالبدشکافی بیشتر پژوهشگران دارد و هنرمندان را در بازنمایی گذشته یاری می دهد.
در این آجرها که در سالن نمایشگاهی موزه ملی ایران به معرض نمایش گذاشته شده است، بدن شیر بالدار با سر انسانی (بانو) ترکیب شده و بال های بلند آن به صورت منظم رو به بالا نشان داده شده است. سر با ابروی کشیده و چشم های درشت، سربند سنتی و موهایی در پشت گردن جمع شده است که به وضوح یک زن را نشان داده است.
۵۱ قطعه آجر لعابدار که حدود ۴۰ سال پیش از محوطه قلایچی در نزدیکی بوکان از آذربایجان غربی قاچاق شده بود، توسط خانواده ای ایرانی در سال ۱۳۷۰ و در بندری در نزدیکی مرز سوئیس و ایتالیا به مزایده گذاشته شد. در زمان فروش این آثار، جان کرتیس، از موزه بریتانیا متوجه شد این آثار متعلق به فرهنگ مانایی و محوطه قلایچی (استان آذربایجان غربی) است. او از همان زمان تلاش خویش را برای بازگرداندن این مجموعه تاریخی به ایران شروع کرد. هرچند در گزارش های کرتیس، به ۵۲ قطعه آجر لعابدار اشاره شده است، اما با آخر پیگیری های حقوقی و استرداد این مجموعه پس از گذشت حدود سه دهه، در آذر ۱۳۹۹، تعداد ۵۱ قطعه آجر لعابدار به ایران تحویل داده شد و از سرنوشت یک قطعه دیگر اطلاعاتی در دست نیست.
جان کرتیس ـ موزه دار سابق بخش خاورمیانه موزه بریتانیا ـ در گزارش در ارتباط با آجرهای لعابدار بوکان نوشته است: این آجرها در اوایل دهه ۱۳۶۰ خورشیدی از محوطه قلایچی در ۷ کیلومتری شمال بوکان در حفاری قاچاقی به دست آمد. در اوایل دهه ۱۳۶۰ خورشیدی جستجوهای غیر مجاز در این محوطه شروع شد و تعداد زیادی آجر لعابدار از آنجا قاچاق شد. برخی از این آجرها در حراجی به فروش رسیدند. الان مشابه این آجرها در مجموعه های خصوصی پاریس و توکیو نگهداری می شوند.
این مجموعه تاریخی تا آخر فرورین ماه ۱۴۰۱ در موزه ملی ایران قابل بازدید است. مسؤولان این موزه گفته اند در صورت آماده شدن شرایط، شاید این مجموعه به مناسبت هفته میراث فرهنگی در موزه بوکان ـ خاستگاه این آجرها ـ به معرض نمایش گذاشته شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب