در میزگرد مهر مطرح شد؛
بسطام در انتظار ثبت جهانی
آثارنیوز: مجموعه تاریخی بسطام سال ها است که در انتظار ثبت جهانی قرار دارد، موضوعی که می تواند سبب سرازیر شدن گردشگر های خارجی و توریستهای داخلی به این شهر نمونه گردشگری شود.
خبرگزاری مهر، گروه استان ها: بسطام یکی از دو شهر نمونه گردشگری استان سمنان، دارای مجموعه تاریخی است که موانع مختلفی بر سر راه ثبت جهانی آن وجود دارد. موانعی که از یک سو هیئت امنا و اوقاف می گویند میراث فرهنگی باید آنها را برای برطرف شدن به ما اعلام نماید و از طرف دیگر میراث فرهنگی معتقد می باشد که موانع اعلام شده اند.
این تناقض مشخصاً نشان میدهد که آن اهمیت لازم و تعاملات مستمر بین مدیریت شهری، میراث فرهنگی و امنا بعنوان نماینده اوقاف و امور خیریه در مجموعه تاریخی بسطام، مقبره بایزید و امام زاده محمد (ع) وجود نداشته است. حالا اما به همت میراث فرهنگی، امنا، رسانه ها، دلسوزان و علاقمندان میراث فرهنگی اقداماتی برای رفع موانع ثبت این مجموعه برگزار می گردد تا بتوانیم شاهد گشایش در این مساله باشیم.
یکی از این اقدامات برگزاری میزگرد مهر ویژه ثبت جهانی بسطام با حضور مسئولان، نماینده های سمن های فعال در زمینه میراث فرهنگی و مسئولان محلی بسطام در مسجد بایزید مجموعه تاریخی این شهر است تا پیرامون راهکارهای تعامل بیشتر درباره این حرکت مهم در استان سمنان بحث و تبادل نظر صورت گیرد.
در این میزگرد که شامگاه سه شنبه حمید رضا حسنی رییس میراث فرهنگی شاهرود، گلچهره محمدی از فعالان سمن های مردمی فعال، مجید سلیمانپور سرپرست شهرداری بسطام، حسن رضوانی عضو هیئت امنای امامزاده محمد (ع)، حجت الاسلام محمدرضا بخشی رییس اوقاف بسطام و حامد عادل رییس پایگاه میراث فرهنگی بسطام و خرقان حضور داشتند.
مطالبه مردمی ثبت و برکات آن
حسنی: مقوله ثبت جهانی، دارای ظرافت ها و پیچیدگی های خاص خودرا داشته و نیاز به مطالبات بالادستی همچون شهرستان شاهرود و استان سمنان دارد از طرف دیگر مطالبات مردمی همسو با نهادهای دولتی می تواند در تسریع امور ثبت، مهم باشد در این خصوص پایگاه ثبت جهانی، میراث فرهنگی، امنا، اوقاف و بخشداری، شهرداری و … پای کار باشند.
نمی شود ثبت جهانی را بخواهیم اما ضوابط آنرا خیر؛ متأسفانه بازه زمانی را در بحث ثبت جهانی بسطام از دست دادیم اما به یقین می توان از ظرفیت مسئولان و پشتکار و همدلی در سایه برنامه ریزی آنرا جبران کرد.
ثبت جهانی بسطام سبب می شود تا گردشگران پرشماری با یک نگاه تخصصی به سمت این شهر از تمام دنیا سرازیر شوند و ما از یک گردشگری کیفی در این مجموعه تاریخی برخوردار باشیم، خیلی از پایگاه های میراث فرهنگی در سراسر کشور غیرفعال شده بودند اما ما در بسطام توانستیم طی چند سال اخیر پایگاه را دایر نماییم که یکی از اقدامات اساسی برای ثبت جهانی بسطام شمرده می شود.
ضوابط رعایت شود
کمبود اعتبارات موجب نشده که میراث فرهنگی، پایگاه تخصصی بسطام را رها کند و این پایگاه نیز توانسته کار تخصصی خودرا به خوبی صورت دهد که مرمت منار مجموعه تاریخی از این جمله است، باتوجه به نوبت بندی که ثبت جهانی دارد، در مسافرت وزیر سابق گردشگری نیز عنوان شد که یک الی دو سال طول می کشد تا مراحل ثبت بصورت کامل صورت گیرد اما باید این مهم پیگیری شود که در این نوبت بندی تأخیر نشود.
بسیاری از موارد ثبت جهانی برای وزارت میراث فرهنگی ارسال شده اما هنوز به جمع بندی رسیده نشده است آنچه مغایر با ثبت بوده و ضوابط را مخدوش می کند پس پذیرفته نیست ما که داعیه ثبت جهانی داریم وارد مجموعه می شویم و هنوز بنرهای سه در چهار متری روی دیوارهای ۷۰۰ تا ۸۰۰ ساله مشاهده می نماییم حتی اگر سخنی از بزرگان بر روی آن نوشته شده باشد.
برخی ممکنست سالی یک دفعه در بسطام باشند و کافی است یک تصویر از مجموعه تاریخی بسطام به ثبت برساند که با موجی از منظر نامناسب مواجه می شود و کافی است تصاویر وی منتشر شوند تا مسئولان اعلام کنند که عملکرد در قیاس با مطالبه ثبت جهانی مغایر است.
موانع اعلام شود
حجت الاسلام بخشی: ثبت ملی خواسته همه ما و مردم شهرستان شاهرود است مسائل درونی مجموعه امامزاده بسطام مربوط به اوقاف بوده و میراث فرهنگی حق دخالت در آنرا ندارد و در زمینه بنا و نگهداری و مرمت آن اوقاف حق دخالت ندارد اما هماهنگی و همراهی می بایست وجود داشته باشد از طرف دیگر باید اظهار داشت که امنا و اداره اوقاف در حقیقت یکی هستند پس حرف امنا حرف اداره اوقاف و حرف اداره اوقاف حرف امنای این امامزاده است.
موانع ثبت جهانی واقعاً معین نیست و به ما ابلاغ نشده است واقعاً امروز امنا نمی دانند که چه باید کنند چونکه این موانع در قالب یک نامه ساده هم به اداره اوقاف بسطام و سازمان اوقاف اعلام نشده است پس یکباره در فضای مجازی یک جاکفشی که آن هم با مجوز میراث فرهنگی تولید شده و یک جایگاه برق، در زمره موانع ثبت جهانی بسطام قرار می گیرند آیا نمی شد این موانع با کمی صبر جمع شوند؟
نباید افکار عمومی را درگیر متهم کردن اوقاف و امنا نماییم، اگر موانع ثبت جهانی احصا و ابلاغ شود، خیلی از این مسائل رفع می شود از طرف دیگر ابهام این است که آیا ثبت جهانی از درب ورودی امامزاده تا مسجد بایزید صورت گیرد یا مجموعه تاریخی شهر بسطام تا خیابان مهدیه هم ثبت خواهد شد؟ اگر قرار باشد اوقاف تمام موانع ثبت در مجموعه تاریخی را برطرف کند آیا باز هم خیابان ها و … مانع نیست؟ پس باید ذهن مردم را آگاه کرد تا خیلی از چالش ها حل شود.
مجموعه هم فرهنگی و هم تاریخی دیده شود
اگر موانع ثبت جهانی اعلام گردد، مردم خودشان هم حتی دست به کار می شوند و نیاز نیست که درگیر مسائل اداری شویم، موضوع بعدی درباره ثبت جهانی این است که مجموعه تاریخی بسطام یک مجموعه فرهنگی و تاریخی است و در اساس نامه آن هم این امر ذکر شده نه مجموعه فقط تاریخی و نه فقط فرهنگی. این دو مکمل هستند پس میراث فرهنگی در طرح پیش نویس باید ضوابط فرهنگی را هم ببیند چونکه قرار نیست این مجموعه تعطیل شود و مردم باید امورات خودرا داشته باشند در نتیجه باید تدبیری درستی صورت گیرد.
اوقاف حاضر است که مجموعه فعلی را فقط بعنوان فضای بازدید گردشگری و مسافر واگذار کند به این شرط که نیاز مردم در فضای مذهبی برطرف و به میزان ارتفاعی که میراث فرهنگی تعیین می کند رواقی راه اندازی شود و یا حتی برای رعایت ارتفاع آنرا زیر زمین ایجاد کنند تا تمام مراسم مردم اجرا شود و مجموعه فعلی برای زوار و گردشگر ها و … باشد.
اگر مقرر است مجموعه تاریخی بسطام بصورت فرهنگی و تاریخی ثبت جهانی شود، اوقاف می بایست در تمام جلسات حضور داشته باشد، بعضاً بیان می شود که چرا مانعی در امامزاده برطرف نمی گردد حال آنکه ممکنست حضور ما در جلسه این امر را تسریع کند نه این که تصمیمی گرفته و اوقاف بعداً متوجه آن شود.
بنیاد مسکن ورود کند
سلیمان پور: می بایست کارگروه و یا کمیته ای برای ثبت جهانی تشکیل گردد که همه دستگاهها خصوصاً مسکن و شهرسازی در آن حضور داشته باشند چونکه تملک اراضی حومه مجموعه فقط در صورتی میسر می شود که بتوانیم جای آن زمین بدهیم، قرار بود اداره کل میراث فرهنگی ضوابط ثبت را اعلام نماید اما دریغ از این که نامه ای برای شهرداری ارسال شود.
گلچهره محمدی: مقوله اعتبارات تمهید ثبت میراث بی نظیر فرهنگی تاریخی بسطام می بایست از طرف سازمان مدیریت و همین طور شورای برنامه ریزی استان سمنان و شهرستان شاهرود پیگیری شود و تخصیص اعتبارات باید پیوست عدالت داشته باشد شورای اداری اخیر شهرستان این امیدواری را در دل مردم منطقه ایجاد کرد.
تجربه اخیر شهر مجن نشان داد که صدور اسنادی در نقاط راهبردی بخش بسطام فقط مراتع و منابع آب و کشاورزی را به خطر نمی اندازد بلکه گردشگری و میراث فرهنگی را با مخاطره رو به رو می سازد. پس باید مسئولان محلی در این بیش از پیش مراقب این موضوعات و تبعات آن باشند، در نهایت ثبت جهانی میراث فرهنگی تاریخی بسطام تنها راهی است که می توان هم از این مجموعه فاخر و ثروت عظیم حفاظت کرد و هم از صنعت گردشگری منطقه را بهره مند ساخت.
بنر همه موانع نیست!
رضوانی: هر طرحی برای اجرا باید پیوست عدالت داشته باشد، اگر نگاهی در بخش فرهنگی و مذهبی وجود دارد بطور قطع دغدغه میراث فرهنگی نیز در این مجموعه تاریخی وجود دارد. امنای مجموعه نحوه تعامل بسیار خوبی با میراث فرهنگی داشته که نمونه بارز آن مرمت مسجد بایزید بوده است.
اگر مقوله میراث در مجموعه تاریخی بسطام دیده می شود باید بحث فرهنگی و مذهبی آن هم لحاظ شود، یکی از الزامات در ثبت جهانی حضور مردم در مکان های تاریخی است اما وقتی نیاز است که مردم حضور داشته باشند آیا نباید تبلیغات محیطی داشت؟ نهایت دقت توسط امنا صورت گرفته و باتوجه به بضاعتی که داشته ایم هیچ برنامه ای در این مجموعه تعطیل نشد اما متأسف هستیم که میراث فرهنگی هیچ مانعی را نمی بیند اما یک بنر سه در چهار متری را که به ثانیه می توان آنرا برداشت، مانع بر می شمارد.
اینها را نباید بهانه کرد تا مردم فکر کنند امنا مقصر هستند چونکه همه موانعی که بیان می شود به نصف روز می تواند برداشته شود، آیا واقعاً مانع ثبت جهانی یک بنر یا جاکفشی است یا همیشه می خواهیم از پاسخگویی فرار کنیم؟ باید زمان بندی کرد و کارگروه ثبت جهانی تشکیل گردد تا بتوانیم موانع را برطرف نماییم.
نگاه خوب وزارتخانه
عادل: به لحاظ فنی کارهای خوبی در مجموعه بسطام صورت گرفته و نمی توان چندان ایراداتی به این مجموعه گرفت، وقتی در بسطام پایگاه ملی از طرف میراث فرهنگی ایجاد می شود این به مثابه نگاه ویژه وزارتخانه به این منطقه است چونکه امروز این پایگاه مستقیم زیر نظر پایگاه های کل کشور قرار گرفته است.
میراث فرهنگی قدم خودرا برداشته و بااینکه اعتبارات کم است، بازهم تلاش هایی شده تا مشاوران و اساتید دانشگاه در آن عاشقانه کمک کرده اند، باید تفکر تغییر کند چونکه تا آن زمان که به تقابل در جلسات فکر شود به نتیجه ای درست نخواهیم رسید.
تا زمانی که فکرمان این باشد که مالکیت این مجموعه برای چه ارگانی است، به جایی نخواهیم رسید مگر می شود درباره مجموعه ملی صحبت نماییم و بازهم منیت در آن دخیل باشد و افرادی بگویند که من این را می گویم و نباید در این مجموعه دخالت کرد؛ وقتی صحبت از میراث فرهنگی می نماییم صحبت از ارث نیست بلکه صحبت از ثروتی است که باید به آینده منتقل شود.
همدلی وجود داشته باشد
همیت مورد نیاز در بسطام وجود ندارد، بسیاری می آیند و بر این باورند که پای کار هستند اما همیشه یک «ولی» در صحبت هایشان است که نباید باشد. برخی ضوابط وجود دارد که برای ثبت جهانی نیاز است لحاظ شوند پس از این بابت است که معتقد هستیم کارهای این مجموعه باید با محوریت میراث فرهنگی صورت گیرد.
ثبت جهانی بسطام عایدی برای میراث فرهنگی ندارد، شبانه روز تلاش می شود تا ثبت ملی بسطام محقق شود تا جایگاه بسطام و استان سمنان ارتقا پیدا کند. وقتی حرف از قانون می زنیم اما هنوز به قوانین داخلی و ثبت ملی پایبند نیستیم، چطور می خواهیم به ثبت جهانی فکر نماییم مگر یونسکو به استناد چه مدارکی اقدام می کند؟
بعضی می گویند که میراث فرهنگی ضوابط اعلام نکرده در صورتیکه ما بارها اعلام نموده ایم از طرف دیگر برخی فکر می کنند که ما در تقابل با اوقاف هستیم در صورتیکه این چنین نیست بلکه این ضوابط برای شهرداری ها هم وجود دارد منتها شهرداری برای هر کاری از میراث فرهنگی استعلام می گیرد در نتیجه تخلف و یا مشکل رخ نمی دهد لیکن اگر اوقاف هم استعلامی وجود داشت، شاید خیلی حواشی کم می شد.
منبع: آثارنیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب