سكوت چهار باغ
آثارنیوز: خاطره‌ی چهار باغ، برای آیندگان چه خواهد بود؟ چهار باغی بی باغ؟ چهار باغی از نو ساخته شده؟ سكوت؟ بوی روغن سوخته‌ی فست فودی ها؟ صدای ادامه دار بستنییییی، صندلی هایی كه درخور چهارباغ نیست و یا سنگ های هتن آباد؟!
به گزارش آثارنیوز به نقل از ایسنا، وقتی از خیابان حرف می زنیم، نام چهار باغِ یادگار صفوی، نامی بس آشناست كه حكایت های دل انگیزش دور نیست. خاطره‌ی من از چهارباغ، ازدحام جمعیت است، رفت و آمدهایی كه برای خرید صورت می گرفت و البته فراغ بالی در سینما چهارباغ.
سكوت چهارباغ را به یاد نداشتم! بارها و بارها دست در دستان مادر، شرق و غرب چهارباغ را طی طریق كرده بودم و البته گاهی پدر، آن وسیله‌ی آهنین موتوردارمان را روشن می كرد و به قصد خانه مادربزرگ، در آن سوی چهارباغ عباسی از این گردشگاه مشجر اصفهان می گذشتیم و با هر آمد و شدی در چهارباغ، خاطرهای شیرین ما فزونی می یافت.
درختان انبوه و سرزنده اش سایه اندازی می كرد و ویترین مغازه های رنگارنگ آن، از پارچه فروشی و بوتیك ها تا فیلم های روی سردرسینما، به عابران چشمك می زدند و هربار همراه مادر، روبه روی هر مغازه لختی توقف می كردیم و همچنان جولان ماشین قطع نمی شد؛ حركت همین آهن های رنگی، در مدلهای مختلف بود كه یك نام را بر سر زبان ها انداخت: احیای چهارباغ عباسی اما به جان چهارباغ قسم، حكایت پُر افت و خیز این روزهایش كه با نام احیا گره خورده و اسم جدید «ساماندهی» را برایش برگزیده اند، به كلاف سردرگمی می مانَد كه گره به دستان نیز در لابه لای سنگفرش های امروز و آسفالت روز گذشته و پایه های مدفون شده‌ی تاریخ چهارباغ، خود در جستجوی شاه گرهی هستند كه شاید با اشاره‌ی او باز شوند و نفعشان را ببرند و تمام شود این قضیه‌ی چهارباغ بی باغ!
چهار باغی كه حال این روزهایش، بسان شهری خالی از سكنه است و بااینكه از نبودن آهن های موتوردارِ رنگی نفس می كشد، اما نوبت جولان شكم پرستی در آن رسیده و تاریخش، زیر آسفالت و سنگفرش دست به دست می شود. تاریخ چندصدساله ای كه حالا، سنگ های هتن آباد بر سرش هوار شده اند!
قراربود كسبه مغازه ها را خریداری كنند اما!
سكوت و سكون شرق چهارباغ را همه می شناسند و بیشتر از همه، مجموعه هشت بهشت در بدنه‌ی شرقی چهارباغ، مكانی سرد و خالی از حركت آدمی است؛ مجموعه ای كه با هدف بدنه سازی و رونق ساخته شد اما به ركودی بی مثال رسید.
عبدالله جبل عاملی، مدیر اسبق اداره كل میراث فرهنگی استان اصفهان با اشاره به اینكه در چهارباغ قدیم هم بدنه شرقی نسبت به بدنه غربی رونق كمتری داشت به خبرنگار ایسنا اظهار داشت: ما با هدف رونق قسمت شرق چهارباغ، بدنه سازی را انجام دادیم. زمانی كه ساخت مجموعه هشت بهشت در بدنه شرقی به اتمام رسید قرار بود كسبه مغازه های آنجا را خریداری كنند اما عده ای زرنگ تر واسطه شدند و تمام شده های نیمه كاره را خریدند تا به كسبه بفروشند! بدین سبب سرقفلی این سمت چهارباغ با بدنه غربی چهارباغ، مساوی شد و حتی بالاتر رفت و دیگر خریداری نیافت. هرجایی كه واسطه ها می آیند با كساد روبه رو می شود.
وی افزود: برای طراحی بدنه‌ی شرقی، مسابقه انجام شد اما نه میراث فرهنگی و نه شهرداری وقت، طرح های برگزیده‌ی مسابقه را قبول نكردند و بعد یك كمیسیون، مركب از حدود 12 نفر از ادارات و ارگان های مختلف و موسسات مختلف ازجمله میراث فرهنگی، شهردرای، مسكن و شهرسازی، شواری شهر شكیل شد كه چند نفر از خبرگان امور سیاسی اقتصادی شهر هم در آن حضور داشتند و بنابرآنچه برای بدنه شرقی می خواستند، صورت جلسه ای را تنظیم كردند كه این صورت جلسه حدود 15 گزینه داشت. از من خواستند بر طبق این 15 شرط طرحی را تهیه كنم كه اتفاقا شادروان دكتر آیت الله زاده شیرازی هم با تهیه طرح موافقت نمود و صورت جلسه‌ی آن موجود است.
پانزده شرط در اجرای مجموعه هشت بهشت
طراح بدنه‌ی شرقی چهارباغ عباسی با اشاره به بعضی از شروط این طرح اظهار داشت: ازجمله 15 شرط موجود در طرح این بود كه ضخامت این قسمت نباید از 20 متر تجاوز كند. هیچ نوع ساختمانی نباید به صورت پنجره به سمت پارك باشد. نمای مجموعه به طرف پارك، باید حالت كلیت نمای دوره صفوی را داشته باشد كه آنها هم تاق نماهایی هستند كه در قسمت پایین، حالت سكومانند دارند و افرادی كه در پارك هستند می تواند از سایبان آنها استفاده كنند. از ایجاد سطوح شیشه ای وسیع خودداری و اهتمام شود مبانی را بر طبق كاربرد آجر و هم چنین نوع خاصی از سرامیك ها كار نماییم. ارتباط كلی حركت مانند، در داخل ایجاد شود و این طراحی خطی با مغازه ها قطع نشود. یك رواق در كنار پیاده روی چهارباغ ساخته شود تا عبور و مرور را در آنجا حفاظت كند یعنی هم سایه ایجاد شود و هم از نزولات بارندگی حفاظت كند، ضمن اینكه از ستون های آجری و نماهای قوس دار و تاریخی سازی قلابی خودداری شود.
در عرض 24 ساعت خودشان همه را خریدند!
استادیار گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان اضافه كرد: كاری كه ما انجام دادیم این بود كه طرف رواق داخل چهارباغ به صورت ویترین باشد نه اینكه مغازه ها از این طرف ورودی داشته باشد و بیشتر ورودی ها را از حركت داخلی بازارچه مانند بدهیم و این به طرف داخل چهارباغ به صورت ویترین باشد اما حالا آنها می خواهند كه مغازه ها را به دو دسته‌ی درجه یك و درجه دو تقسیم كنند و می خواهند درهای مغازه ها به سمت پیاده روی داخل چهارباغ باز شود.
جبل عاملی تصریح كرد: بیشتر افرادی هم كه می خواهند اصلاحاتی را در معماری مجموعه هشت بهشت انجام دهند افرادی هستند كه آن زمان پس از اختتام طرح این مغازه ها را خریدند. یعنی ابتدا مغازه ها را متری 15 تومان قیمت گذاشتند اما بعد در عرض 24 ساعت همه را خودشان خریدند و خواستند متری40 تومان بفروشند كه كسی هم نخرید بدین سبب ركود به وجود آمد.
اصلاح معماری بدنه‌ی شرقی چهارباغ
در این بین اما سعید سهرابی، مدیر طرح عالی چهارباغ، با اشاره به اصلاحاتی كه مقرر است درباب معماری بدنه‌ی شرقی چهارباغ اجرا شود، تصریح كرد: مجموعه هشت بهشت در بدنه شرقی چهارباغ به اصلاح معماری نیاز دارد و تا این اصلاح شكل نگیرد رونق نمی گیرد. دلیل عمده اش هم این است كه چهارباغ به صورت ذاتی ویندو شاپینگ است؛ یعنی مردم راه می روند و ویترین مغازه ها را هم می بینند و ما دنبال این هستیم كه با هماهنگی میراث فرهنگی این مساله را در یك طرح قالب مصوب نماییم و به لحاظ معماری در مجموعه هشت بهشت اصلاح ساختاری را انجام دهیم كه البته زمان می برد.
سهرابی با اشاره به اینكه در 20 سال اخیر كاركردهای فرهنگی هنری چهارباغ بسیار ضعیف شده است، اظهار داشت: متاسفانه تنها چیزی كه از دوران قبل در چهارباغ باقی مانده سینما و كتابفروشی است بنابراین تمام انرژی و هدف ما ایجاد ساختارهایی است كه بتواند نه برای یكی دوسال بلكه مانند بذری 10 یا 20 سال دور خود افزایش یابد.
وی در پاسخ به چرایی حضور چشم گیر اغذیه فروشی ها در چهارباغ، خاطرنشان كرد: قصد ما این نیست كه كل چهارباغ را تحت پوشش رستوران و تریا و كافه ببریم ولی چیزی كه از قبل در چهارباغ عمومیت داشته خوراكی و بستنی فروشی است و قاعدتا این مغازه ها در درجه اول منتفع می شوند، چون مغازه اش را دارد و ساده تر است اما به جهت اینكه توسعه پیدا نكنند، قوانین سختگیرانه ای درباب نگهداری و پرداخت اجاره بهای فضای بیرون و محصوركردن صندلی ها و مراقبت ها و رعایت استانداردها تدوین می نماییم تا هركسی به این فكر نباشد كه بیاید در چهارباغ بستنی فروشی و فست فودی بزند.
به دنبال پیرایش هستیم
سهرابی با اشاره به برنامه های آینده در محور چهارباغ اضافه كرد: ما به دنبال تاسیس پلاتو آمفی تئاتر شهر در بدنه غربی چهارباغ هستیم و شهرداری در این قسمت تعدادی زمین دارد كه تا قبل تر، تعبیر پاركینگ و پاساژ داشتند اما ما برای آنها كاربری فرهنگی هنری تعیین كردیم؛ هم چنین در این بدنه هتل جهان هم وجود دارد كه مالك آن مرمت هتل را آغاز نموده و در بهترین حالت، در مدت دوسال آنرا به انتها می رساند تا بعنوان هتل استفاده گردد.
مدیر طرح عالی چهارباغ افزود: قسمتی از چهارباغ را بعنوان گذر فرهنگی تعریف كردیم تا كسب و كارهای فرهنگی هنری و برنامه محور كه توانایی جذب مخاطب را دارند در چهارباغ فعالیت كنند، در این خصوص فراخوانی منتشر گردید و كمیته ای درحال بررسی حدود 40 درخواست است و تا حدود یك ماه دیگر این گذر فرهنگی در مجموعه هشت بهشت واقع در بدنه شرقیِ چهارباغ با حضور وزیر ارشاد افتتاح می شود.
وی برگزاری برنامه های روتین عرصه محور در چهارباغ با محوریت فرهنگ و هنر مانند تئاترهای خیابانی، بازی های سرگرمی و یا ورك شاپ ها را از دیگر برنامه های مورد نظر در چهارباغ برشمرده و اظهار داشت: ما نمی توانیم با استفاده از این برنامه ها ماهیت فعلی چهارباغ از لحاظ مشاغل را به صورت ساختاری حل نماییم، به همین تصمیم گرفتیم برنامه هایی با محور فرهنگ و هنر در چهارباغ پیش بینی نماییم كه با بعضی از آنها موافقت شده و در دست اقدام است و اهتمام داریم تا اختتام یكی دو سال آینده، یكی دو كار خیلی خوب در چهارباغ صورت گیرد تا به دنبال آنها شغل های مربوط به این ساختارهای فرهنگی را به چهارباغ بكشاند و چهارباغ از حال و هوای امروز دربیاید. نخستین ورك شاپ اول تیرماه با همكاری انجمن نقاشان اصفهان و با حضور 90 نقاش در چهارباغ انجام شد كه ادامه دار است و به صورت فصلی برگزار می شود و آثار برگزیده در گالری چهارباغ كه درحال تاسیس است نمایش داده می شوند. ضمن اینكه بسترهای برگزاری پاتوق های فرهنگی را هم فراهم خواهیم كرد.
چهارباغ صفوی هیچ وقت احیا نمی گردد
سهرابی با اشاره به اینكه احیای چهارباغ، پروژه ای بسیارحساس است كه اساسا موافقت همه سازمان ها را دارد و بر آن نظارت می شود، اضافه كرد: جستجوهای لازم در محل چهارباغ انجام شده، مجوزهایش گرفته شده، سنگ های كف سازی مورد تایید میراث فرهنگی كشور است، درمورد شیوه آبیاری هم لوله ها كار گذاشته و غلاف گذاری شده و هیچ نگرانی درباب تاسیسات وجود ندارد و اینطور نیست كه چون در دست شهرداری است، هركاری دلش می خواهد آن هم در مركز شهر انجام دهد بلكه ناظر مقیم میراث فرهنگی در محل حضور دارد. چهارباغ ثبت میراث است ثبت شهرداری كه نیست و بدین سبب خودِ میراث پاسخگو است و آنها هم واقعا نظارت می كنند. قبل از این برخی سازمان های مردم نهاد از این پروژه شكایت كرده بودند اما دادگاه رای به ادامه فعالیت داد.
وی اظهار داشت: هدفمان این است بر طبق نقشه ها و طرح های صفویه جلو برویم اما چهارباغ دوره صفوی هیچ وقت احیا نمی گردد. یك سردر از قدیم باقی مانده كه سردر خیمه گاه است و احیای آن در برنامه‌ی ما وجود دارد، تعداد حدود هشت حوض هم باید احیا شوند كه البته نمی گردد بگوییم احیا چون احیا یعنی درست عین خودش را با آن شیوه قدیم بسازیم كه اصلا امكان پذیر نیست. هم چنین آبراه كناری این حوض ها و سنگفرش كناری آنها هم به مرور انجام می شود، ضمن اینكه باید ببینیم سردرهایش كجا و چطور بوده است. به هر حال چهارباغ تغییر ماهیت داده است و ما دنبال پیرایش هستیم.
به گزارش آثارنیوز به نقل از ایسنا، چهارباغ است و یك جهان خاطره و مگر نه این است كه شاردنِ فرانسوی چهارباغ عباسی را گردشگاه مشجر اصفهان نامید؟ گردشگاهی كه نقش ها از خاطره زده است اما خاطره‌ی چهارباغ، برای آیندگان چه خواهد بود؟ چهارباغی بی باغ؟ چهارباغی ازنو ساخته شده؟ سكوت؟ بوی روغن های سوخته‌ی فست فودی ها؟ صدای ادامه دار بستنییییی، صندلی هایی كه درخور چهارباغ نیست؟ و یا سنگ های هتن آباد؟!
گزارش از: شیرین مستغاثی، خبرنگار ایسنا (منطقه اصفهان)
منبع: آثارنیوز
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب