گزارش آثارنیوز از آغاز كاوش در تپه قلاكتی سرخرود؛
گنجی در كار نیست
به گزارش آثارنیوز شاید كسی تصور نمی كرد كه دو آبادی شیرآباد و شكرآباد كه بعدها نام سرخرود به خود گرفت، آنچنان مهم شود كه امروز گروه های دیرینه شناسی و محققان خویش را به آنجا رسانده و در مورد قدمت تپه ای كه به ˮقلاكتیˮ مشهور است، تحقیق كنند، تپه ای كه امروز در محاصره حفر چاه های غیرمجاز قرار دارد و كار كاوش را خیلی سخت كرده است.
به گزارش آثارنیوز به نقل از ایسنا، شیرآباد و شكرآباد در گذشته در فاصله دو كیلومتری از شهر فعلی سرخرود قرار داشت، در واقع در آن زمان، جایگاه شهر فعلی سرخ رود در بستر دریا و دو روستا در اطراف تپه بود.
در گذشته بندری به نام بندر دریابار در سرخرود و در كنار تپه قلاكتی بوده كه در زمان ساسانیان به دست رومیان به آتش كشیده شد و این واقعه نسل به نسل در بین مردم اصیل و بومی سرخرود نقل قول و از آن یاد می شود و محل آنرا در ۶ فرسخی آمل و در كنار رود هزهز می دانند كه همان نام قدیمی رود سرخرود است.
ابن اسفندیار در قرن هشتم هجری از آبادی شیرآباد در كنار تپه و دریا، رودخانه بزرگی كه متعلق به خاندان "شیرآ " بوده و كشتی تا زیر تپه می رفت، یاد كرده است. این خاندان بزرگ خانواده هایی هستند كه هنوز هم در سرخرود زندگی می كنند كه به شیراتبار معروف هستند.
در قرن هشتم هجری امیر تیمور به تپه قلاكتی، حمله و بعد از ۱۲۰ روز جنگ، كشتار فجیع، قتل عام مردم و در نهایت شكست خاندان مرعشی، این تپه سقوط و به دست تیمور می افتد. رودخانه هزهز كه در كنار تپه واقع بود از خون سادات و مردم به رنگ سرخ درآمد و از آن به بعد آبادی شیرآباد و شكر آباد را با نام سرخرود شناختند.
این اطلاعات در حالی امروز در بین مردم دست به دست می شود كه گروه دیرینه شناسی پروژه كاوش تپه قلاكتی گل محله سرخرود در این بخش مشغول به تحقیق و تفحص است تا اطلاعات دقیق تری از هویت این شهر به دست بیاورند.
اولین كلنگ پژوهش هدفمند به زمین خورد
میثم فلاح سرپرست علمی پروژه كاوش تپه قلاكتی گل محله سرخرود شهرستان محمودآباد در گفتگو با ایسنا، با اشاره به اینكه بررسی هدفمند تپه باستانی سرخرود از سال ۸۶ شروع شده و در سال ۹۰ به ثبت ملی رسید، اظهار نمود: سال ۹۱ پروژه مستندنگاری بر روی تپه قلاكتی انجام شد و نقشه برداری دقیقی صورت گرفت و طی سال های اخیر منتظر بودیم تا نخستین كلنگ پژوهش به صورت هدفمند و سیستماتیك به زمین بخورد.
وی با اشاره به اینكه تابحال دوره های مختلف اسلامی تا تیموری مانند ایلخانی و سلجوقی با شواهد سطحی بر روی سفال ها مشاهده شد، خاطرنشان كرد: ادامه كاوش كارشناسان و حفاری های غیرمجازی كه روی سطح تپه صورت گرفت یكسری سفال ها و آجرهایی را نمایان كرد كه احتمال می دهیم مربوط به دوره اشكانی و ساسانی است.
سرپرست علمی پروژه كاوش تپه قلا كتی گل محله سرخرود شهرستان محمودآباد تصریح كرد: یك تیم متخصص شامل استخوان باستان شناس، طراح دیرینه شناس و طراح هنری، معمار، نقشه بردار و مهندس آب و فاضلاب برای ردگیری تنبوشه ها و سیستم های آبی و تاریخ شناس در این مكان حضور دارند تا بتوانند كاوش و بررسی های هدفمند را انجام دهند.
فلاح با اشاره به اینكه هم اكنون در فصل اول كاوش با شرایط داده ای خیلی سخت و مشوش از نظر لایه نگاری مواجه هستیم، اظهار داشت: دوره های كشف شده با لایه نگاری از قدیمی ترین زمان استقراری محوطه مربوط به دوره اسلامی تا تیموری، ایلخانی و دوره سلجوقی را داشته و یكسری معماری آشفته و منظم دیده می شود.
سرپرست علمی پروژه كاوش تپه قلاكتی در ادامه بیان كرد: یكی از كارهای انجام شده مطالعات مكتوب است كه احتمالاً به جایگاه تپه ماهانه سر از دوران مرعشیان اشاره دارد و اگر اینگونه باشد با از بین رفتن حكومت مرعشی ها از دوره تیموری به بعد قابل سكونت نبوده و تخریب شد كه تابحال با داده های سفالی ما این مورد قرابت داشته و تقریباً از دوره تیموری به بعد را مشاهده نكردیم.
وی اضافه كرد: آثار به جای مانده بر روی تپه قلاكتی هم اكنون آشفته است و كاوش اخیر كشف یك كوره یا كف و یك معماری نیم دایره ای در لایه نگاری را محتمل می كند كه بعد از پاكسازی آن ذهنیتی كه برای برج نگهبانی وجود داشت تقریباً از بین رفت.
فلاح خاطرنشان كرد: ابعاد آجر كشف شده در محوطه از سیزده در سیزده تا چهل در چهل مشاهده شده كه نشان دهنده توالی گاه نگاری دیرینه شناسی و دوره های استقراری در این منطقه است.
كشف ۵۰ چاه غیر مجاز بر روی محوطه تپه قلا كتی
وی با تاكید بر اینكه در جستجوهای دیرینه شناسی بزرگترین معضل حفاری های غیرمجاز بوده كه سبب بهم ریختگی در داده های ما می شود، بیان كرد: حفاری های غیرمجاز، تاریخ نگاری محوطه را گرفتار اختلال كرده است، در صورتیكه ما با لایه نگاری می توانیم به راحتی دوره ها را تشخیص دهیم، بعنوان مثال در این تپه، بیشتر از ۵۰ چاه غیرمجاز با عمق یك تا ۱۵ متر وجود دارد و نقطه گذاری هم بر روی آن انجام شده است.
سرپرست علمی پروژه كاوش تپه قلاكتی اظهار داشت: مبحث حفاظتی محوطه و آموزش عمومی به مردم در این زمینه بسیار مهم می باشد چون كه تپه قلاكتی اصالت این منطقه بوده و به هویت مازندران و شمال ایران كمك می نماید ازاین رو امكان دارد در كاوش هایی كه انجام می شود یك خلاء تاریخی پر شود و در این صورت قلاكتی یك پایگاه شاخص برای مطالعات محوطه های دیگر می شود.
فلاح با اشاره به اینكه گنجی در این تپه باستانی وجود ندارد و حفاری های غیرمجاز كاوش را مشكل تر می كند، خاطرنشان كرد: با عنایت به پتانسیل رودخانه و زمین های مناسب این منطقه، می توان با تحقیقات دقیق تر و به دست آوردن داده های بیشتر این مكان را به سایت موزه، پارك موزه یا پایگاه مطالعاتی دیرینه شناسی برای دوران اسلامی و تاریخی تبدیل نماییم.
گزارش از بهناز مقدس خبرنگار ایسنا مازندران
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب